قطعا آگاهی در مورد هر مساله‌ای قبل از استفاده از آن می‌تواند مفید باشد. پس پیشنهاد می‌شود قبل از اینکه بخواهید از یک مشاوره تحصیلی کمک بگیرید با انواع مشاوره تحصیلی و تکنیک‌های آن آشنا شوید. مشاوره برای داوطلبان کنکوری و محصلان از یک سری راهکارها و ترفندها برای افزایش موفقیت تحصیلی دانش‌آموز یا دانشجو استفاده می‌کند. فرد با یک مشاوره خوب می‌تواند مشکلات و مسائل خود را حل کند و موانع موجود بر سر راهش را کنار بزند تا در زمینه تحصیل به موفقیت برسد. اگر اصول انواع مشاوره رعایت شود، فرد می‌تواند بهترین بهره را از زمان و امکانات و استعدادهای خود ببرد.
معمولا انواع مشاوره تحصیلی در صورت بروز هر مشکلی برای محصل وارد عمل می‌شود و مانند یک دوست مهربان و دلسوز در صدد حل مشکلات او برمی‌آید. چون مشکلات شخصی و خانوادگی به راحتی می‌تواند بر روند تحصیل محصل تاثیر منفی بگذارد و او را از درس خواندن باز دارد. چنین مشکلاتی مانند سدی بر سر راه فرد قرار می‌گیرد پس باید از سر راه برداشته شود. در کل انواع مشاوره باید هر آنچه را که موجب کاهش کیفیت و کمیت درس خواندن محصل می‌شود مورد توجه قرار دهد و برای مدیریت آن برنامه‌ریزی کند.
در این میان ممکن است با این سوال که هدایت تحصیلی چیست مواجه شوید. لازم است بدانید هدایت تحصیلی تنها بخشی از انواع مشاوره است و منظور از آن هدایت محصل به سمت مسیر درست برای رسیدن به موفقیت در زمان تحصیل است.
انواع مشاوره تحصیلی چیست؟
مشاوره درسی یکی از زیرشاخه‌های مشاوره است که امروزه به شدت مورد توجه قرار دارد. به همین دلیل در مدارس و دانشگاه‌ها نیز انجام می‌شود. در واقع امروزه عده بسیار زیادی به اهمیت این حرفه پی برده و سعی در استفاده از آن دارند.
معمولا یک مشاور تحصیلی خصوصیات شخصیتی و توانایی‌های فرد را در نظر می‌گیرد و با توجه به آنها او را راهنمایی می‌کند. مشاور بعد از شناخت استعدادهای فرد، شیوه‌های صحیح مطالعه و برنامه‌ریزی را آموزش می‌دهد و اهداف مشخصی را تعیین می‌کند. در ادامه به توضیح انواع مشاوره تحصیلی می‌پردازیم.
مشاوره ابتدایی
انواع مشاوره ابتدایی باید بتواند اختلالات یادگیری، بیش‌فعالی و کم‌توجهی را تشخیص دهد. اگر چنین باشد والدین می‌توانند در اسرع وقت به روانشناس کودک مراجعه کرده و مشکل فرزند خود را حل کنند.
مشاوره راهنمایی
انواع مشاوره تحصیلی که در مقطع راهنمایی فعالیت می‌کند بایستی بر گرفتن تست‌های استعدادیابی و بررسی اهداف تحصیلی و روش‌های برنامه‌ریزی درسی برای رسیدن به اهداف تحصیلی تسلط کافی داشته باشد. استعدادیابی و مشاوره می‌تواند نقش مهمی در رسیدن به موفقیت محصل ایفا کند.
مشاوره دبیرستان
مشاوره تحصیلی دبیرستان بیش از هر مورد دیگری باید در زمینه انتخاب رشته، روش‌های صحیح مطالعه و نحوه صحیح تست‌زنی مهارت داشته باشد و بتواند دانش‌آموز را برای کنکور آماده کند.
دقت کنید انواع مشاوره به مقطع دبیرستان ختم نمی‌شود. بلکه حتی تا مقطع دکتری نیز ادامه دارد. در این میان مشاوره تحصیلی کنکور و انتخاب رشته حرف اول را می‌زند و از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است.
مشاوره حضوری
انواع مشاوره حضوری همان طور که از نامش پیداست در قالب جلسات حضوری برگزار می‌شود. این نوع مشاوره یکی از موثرترین انواع مشاوره است. چون در آن مشاور می‌تواند به راحتی با محصل ارتباط برقرار کند و با او صمیمی شود. البته مشکلاتی نیز دارد از جمله اینکه محصل باید زمانی را برای رفتن بر سر جلسه مشاوره صرف کند. اما تاثیری که از حضور مشاور می‌گیرد قطعا می‌تواند این زمان ازدست‌رفته را جبران نماید. البته ممکن است همیشه امکان برگزاری جلسات حضوری وجود نداشته باشد. در این صورت می‌توان از انواع دیگر مشاوره استفاده کرد.
مشاوره تلفنی
در صورت عدم امکان برگزاری مشاوره حضوری می‌توان از مشاوره تلفنی استفاده کرد. این نوع مشاوره به افراد کمک می‌کند تا بدون اینکه زمانی برای رفتن به بیرون از منزل صرف کنند از مزایای وجود مشاور بهر‌مند شوند. البته درصد موفقیت در مشاوره به میزان سطح ارتباطی که مشاور می‌تواند با محصل برقرار کند بستگی دارد.
اگر محصل فردی درونگرا باشد و سخت با دیگران ارتباط برقرار کند بهتر است که جلسات مشاوره او به صورت حضوری برگزار شود. مخصوصا جلسات اول که به شناخت شخصیت فرد توسط مشاور کمک می‌کند. در واقع زبان بدن از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است و تنها با ملاقت حضوری می‌توان از آن بهره برد. حال اگر امکان برگزاری جلسات حضوری وجود نداشته باشد می‌توان از مشاوره آنلاین استفاده کرد که در ادامه توضیح داده می‌شود.
مشاوره آنلاین
انواع مشاوره آنلاین یکی از بهترین انواع مشاوره تحصیلی است. چون مزایای هر دو نوع مشاوره تلفنی و مشاوره حضوری را دارد. در واقع در این نوع از مشاوره علاوه بر اینکه در زمان و هزینه مکالمه صرفه‌جویی می‌شود و محصل مجبور نیست از منزل خارج شود، تا حد زیادی مشاور قادر به تشخیص زبان بدن محصل نیز خواهد بود. البته این نوع مشاوره نیز مانند دو نوع قبلی در کنار مزایا معایبی نیز دارد. از جمله قطعی یا سرعت پایین شبکه اینترنت که در برخی مناطق و زمان‌ها آزاردهنده است.
تکنیک‌های مشاوره را بشناسیم
انواع مشاوره تحصیلی با چه تکنیک ها و روش هایی انجام می شود؟
مشاوره انگیزشی
در این تکنیک مشاوران بیش از هر مساله دیگری بر مسائل مربوط به روح و روان و انگیزه افراد تمرکز دارند. آنها معمولا با تعریف داستان‌های انگیزشی، بیان زندگی‌نامه افراد بزرگ و مسیری که این افراد برای رسیدن به موفقیت طی کرده‌اند به محصل انگیزه می‌دهند. بدین ترتیب می‌توانند روحیه او را که ممکن است به هر دلیلی تضعیف شده باشد تقویت کنند. این انگیزه در نهایت می‌تواند کمیت و کیفیت درس خواندن را بالا ببرد و نتایج مطلوبی داشته باشد.
مشاوره مبتنی بر برنامه‌ریزی
در این تکنیک مشاور بر برنامه‌ریزی برای زمان محصل تمرکز می‌کند. طبق نظر مشاورانی که از این تکنیک بهره می‌برند یک برنامه خوب باید کامل و جامع باشد. به این معنا که باید تمام روز‌های سال را شامل شود و تمام ساعات محصل را در بر بگیرد. از طرفی در برنامه‌ریزی باید به تمام جزییات توجه شود و اتفاقات پیش‌بینی‌نشده مانند بیماری و… نیز لحاظ شود. از طرف دیگر بازه زمانی برنامه کوتاه باشد. مثلا یک هفته یا یک ماه. هر برنامه می‌تواند با توجه به بازخوردی که دارد تنظیم برنامه برای دوره بعدی را آسان کند. در حقیقت کوتاه مدت بودن برنامه یکی از اصول مشاوره و برنامه ریزی تحصیلی است.
مشاوره مبتنی بر کمیت و مقدار مطالعه
در این تکنیک مشاور بر افزایش زمان مطالعه تاکید دارد. مشاوری که از این تکنیک استفاده می‌کند معتقد است هر چه محصل زمان بیشتری را برای مطالعه صرف کند می‌تواند حجم بیشتری از دروس را بخواند و به موفقت بیشتری برسد.
مشاوره مبتنی بر کیفیت و نحوه مطالعه
در این تکنیک مشاور تلاش می‌کند راهکارها و ترفندهایی را به محصل آموزش دهد که کیفیت مطالعه او را بالا ببرد. در اینجا شناخت انواع روش‌های مطالعه، روش‌های تندخوانی، روش‌های خلاصه‌نویسی، روش‌های تست‌زنی، روش‌های جمع‌بندی و… توسط مشاور لازم است.
تکنیک تمرکز بر بعد روانشناختی محصل
در این تکنیک مشاور بر بعد روانشناختی محصل تمرکز می‌کند. او تلاش می‌کند مواردی مانند استرس و عدم اعتماد به نفس و وسواس مطالعاتی و… را که موجب اختلال در یادگیری می‌شود برطرف کند. از طرفی سعی در شناخت مسائل و مشکلات خانوادگی محصل دارد.
دقت کنید یک مشاور خوب مشاوری است که روی هر ۵ تکنیک تمرکز کند. چون این تکنیک‌ها در کنار هم کامل می‌شوند و می‌توانند محصل را به درجه بالایی از موفقیت برسانند.
چه زمانی به مشاور نیاز داریم؟
بعد از شناخت انواع مشاوره تحصیلی باید زمان استفاده از آن را بدانیم. مشاوره درسی همان طور که از نامش پیداست در تمام مقاطع تحصیل می‌تواند به عنوان یک یار کمکی در کنار محصل باشد و او را در رسیدن به موفقیت یاری بخشد. با انجام تست های روانشناسی می توانید نقاط ضعف روحی خود را پیدا کنید ولی با این حال محصل در برخی مواقع بیش از هر زمان دیگری به وجود مشاور نیاز دارد. از جمله زمانی که می‌خواهد محل تحصیل، رشته تحصیلی، نحوه درس خواندن برای امتحان، نحوه درس خواندن برای کنکور و… را انتخاب کند. علاوه بر اینها حتی زمانی که می‌خواهد برای مصاحبه دکتری برود به کمک یک مشاور می‌تواند بهترین نتیجه را به دست آورد.
فرق مشاوره درسی و مشاوره کنکور
مشاوره کنکور نیز یکی از انواع مشاوره تحصیلی است. با این تفاوت که بر مسائل مربوط به کنکور تمرکز دارد. در این میان یک سری مسائل و موارد مشترک هستند. اما مواردی نیز موجب تمایز بین مشاوره برنامه ریزی درسی و مشاوره کنکور می‌شود. در واقع مشاوره برنامه ریزی درسی بیشتر بر شیوه‌های یادگیری و روش‌های مطالعه دروس تمرکز می‌کند. او مسائل و مشکلات افراد را حل می‌کند تا بدون هیچ دغدغه‌ای به تحصیل ادامه دهند.
این همان کاری است که مشاور کنکور نیز انجام می‌دهد. اما او نقش مهم‌تری در رسیدن به موفقیت داوطلب دارد. دادن انگیزه یکی از مهم‌ترین وظایف مشاور کنکور است. او باید بتواند استرس و اضطراب داوطلب را کاهش دهد و به او برای رسیدن به آرامش کمک کند.
اهداف مشاور تحصیلی خوب
- تعیین نحوه صحیح مطالعه
- انجام برنامه‌ریزی درست
- شناخت دلایل افت تحصیلی و رفع موانع و مشکلات
- پیشرفت تحصیلی
- شناسایی استعداد‌ها و علایق به ویژه در زمان انتخاب رشته
- رفع اضطراب و استرس، ایجاد روحیه، افزایش اعتماد به نفس
بیشتر بخوانید: یک مشاور تحصیلی خوب، چه ویژگی هایی دارد؟
اگر در درس خواندن و یادگیری ب چالش روبه‌رو هستید، برای رفع مشکلات تحصیلی و درسی به یک مرکز مشاوره مراجعه کنید و از آنها کمک بخواهید.
