دوره طرحواره درمانی

انواع طرحواره درمانی

زمانی که نیازهای اولیه افراد برآورده نشود، باعث شکل گیری حوزه های طرحواره ناسازگار می شود. نمی توان این نواحی طرحواره را با خطوط تیز از یکدیگر جدا کرد. با این حال، می توان با تعمیم طرحواره ها را به فیلدها و عناوین تقسیم کرد. جفری یانگ، که در مورد طرحواره ها تحقیق می کند، حوزه های طرحواره را به 5 تقسیم کرد و طرحواره ها را زیر 18 عنوان گردآوری کرد. فیلدها و عناوین به شرح زیر است؛

حوزه جدایی و طرد

افراد دارای این طرحواره ها عموماً در خانواده هایی بزرگ شده اند که محبت نشان داده نمی شود یا اصلاً نشان داده نمی شود و احساس اعتماد در آنها کم است. طرح ها در این زمینه به شرح زیر است:

طرح واره رها کردن

ایده اصلی طرح واره رها شدن این است که فرد توسط شخصی که دوستش دارد رها می شود. بنابراین به افرادی که با آنها هستند، یعنی عزیزانشان اعتماد ندارند.

طرحواره محرومیت عاطفی

در طرحواره محرومیت عاطفی، افراد فکر می کنند که نیازهایشان مانند مورد محبت و مراقبت از سوی عزیزانشان برآورده نمی شود.

طرحواره شک گرایی

افراد دارای طرحواره شک فکر می کنند که با نزدیک شدن به افراد با سوء ظن، هر لحظه ممکن است از آنها آسیب ببینند.

طرحواره نقص/شرم

افرادی که دارای طرحواره نقص هستند فکر می کنند ناقص هستند. این نقص می تواند جسمی و عاطفی و شخصی باشد مانند خودخواهی و حسادت.

طرحواره انزوای اجتماعی

افراد دارای طرحواره انزوای اجتماعی احساس می کنند که جزئی از جامعه نیستند و از محیط اجتماعی و افراد اطراف خود دور هستند.

آزادی آسیب دیده

در حوزه آزادی مختل، افراد در موقعیت هایی مانند مبارزه با مشکلات، کنار آمدن با مسائل به تنهایی و تنها بودن ناموفق هستند. طرحواره ها در زمینه آزادی مختل شده به شرح زیر است:

طرحواره وابستگی

افراد دارای طرحواره اعتیاد در انجام کارها به تنهایی مشکل دارند، نمی توانند زندگی خود را حفظ کنند.

طرحواره چسبندگی

افراد دارای طرحواره دلبستگی احساس وابستگی شدید و بیش از حد به یک یا چند نفر می کنند. آنها هر قدمی را با فکر کردن به شخص(هایی) که به آنها دلبستگی دارند برمی دارند.

طرحواره شکست

افراد دارای طرحواره شکست معتقدند که در هر کاری شکست خورده اند و این شکست ادامه خواهد داشت.

طرحواره ماندگاری

افراد با طرحواره فناپذیری فکر می کنند هر لحظه اتفاق بدی برایشان می افتد.

منطقه آسیب دیده/ضعیف مرزها

این افراد در انجام مسئولیت های خود، تکمیل کاری که شروع کرده اند، تعیین مرزهای شخصی و همکاری با دیگران مشکل دارند. مرزهای منطقه آسیب دیده/ضعیف به شرح زیر است:

طرح خودکنترلی ناکافی

افرادی که دارای طرح خودکنترلی ناکافی هستند، از تعیین اهداف شخصی و انجام کارهای لازم برای رسیدن به این اهداف خودداری می کنند.

طرحواره عدالت/شکوه

افراد دائماً خود را در عرش و فرش می بینند. آنها نمی توانند با افراد مقابل خود همدلی کنند.

دامنه جهت گیری دیگران

افراد تلاش زیادی می‌کنند تا نیازها و خواسته‌های افراد مقابل را برآورده کنند و از آنها تأیید بگیرند، حتی اگر نیازهای خودشان برآورده نشود.

طرحواره ها در زمینه دیگران محوری به شرح زیر است:

طرحواره تسلیم بودن

افراد دارای طرحواره مطیع احساس می کنند که مجبورند کنترل زندگی خود را به دیگران واگذار کنند.

طرح واره تایید جویانه

افرادی که طرح واره تایید جویانه دارند تاکید بیش از حد بر آنچه که دیگران در مورد آنها فکر می کنند دارند.

طرحواره ایثار

افراد دارای طرحواره ایثار بیش از حد به نیازهای دیگران اهمیت می دهند و برای برآوردن این نیازها بیش از حد تلاش می کنند.

حوزه حساسیت و سرکوب

در حوزه حساسیت و سرکوب، نیاز به بازی در کودکی افراد برآورده نمی شده و فرد دائما تحت کنترل بوده است. طرح های افزایش حساسیت و سرکوب به شرح زیر است:

طرحواره سرکوب احساسات/مسئولیت بیش از حد

افرادی که دارای طرحواره سرکوب احساسات/مسئولیت بیش از حد هستند، حتی رفتارها و تکانه های طبیعی خود را که کنترل آنها دشوار است، سرکوب می کنند.

طرحواره بدبینی/ناتوانی در تحمل اشتباه

افراد دارای طرحواره بدبینانه تمایل دارند به جای جنبه های مثبت، بر جنبه های منفی زندگی تمرکز کنند و فکر می کنند که همه چیز به اشتباه پیش خواهد رفت.

استانداردهای بالا/طرح انتقاد افراطی

افرادی که طرحواره استانداردهای بالایی دارند، هدفشان دستیابی به برتری در هر کاری است، اما هرگز نمی توانند به کمال ذکر شده دست یابند.

طرح تنبیه

این افراد نمی توانند اشتباهات انجام شده را تحمل کنند. فرقی نمی کند که اشتباه کننده خودش باشد یا دیگران، مرتکبان باید مجازات شوند.