طلاق عاطفی نوعی مکانیسم دفاعی یا صرفاً مقابله با تهدیدی برای رفاه عاطفی فرد است. ممکن است قبل یا بعد از طلاق قانونی اتفاق بیفتد و از نظر روانی ممکن است مهم تر از طلاق واقعی باشد. برای همسری که قبل از طلاق قانونی خود را از نظر عاطفی طلاق می دهد، این نوعی مقدمه برای پایان اجتناب ناپذیر ازدواج محسوب می شود و برای همسری که بعد از خود طلاق از نظر عاطفی خود را طلاق می دهد، این یک نوع پایان است.
طلاق عاطفی از نظر روانشناسی با عدم اقدام مشخص توسط یک فرد در یک رابطه مشخص می شود و اغلب تشخیص آن دشوار است. علائم بارز طلاق عاطفی در ازدواج، فقدان حمایت عاطفی و ناتوانی در برآوردن نیازهای همسر و شریک زندگی است. در ادامه این مطلب قصد داریم تا تعریف طلاق عاطفی را واکاوی کرده، با نشانه ها و عوامل ایجاد طلاق عاطفی در ایران آشنا می شویم و بعد از شناخت این موضوع، راه های درمان و مقابله با این آسیب عاطفی را بررسی می کنیم.
طلاق عاطفی یعنی چه؟
طلاق عاطفی چیست؟ همه ازدواج ها به طور ناگهانی منفجر نمی شوند و با طلاق به آن شیوه رسمی و محضری که ما در ذهنمان داریم تمام نمی شوند. اگرچه طلاق عاطفی از نظر اسلام به نظر می رسد ناگهانی باشد، اما در واقع پایان آنها مدت هاست که اتفاق افتاده است. در این صورت است که تعریف دیگری از طلاق به میان می آید و این تعریف طلاق عاطفی نام دارد. طلاق عاطفی اغلب مقدم بر طلاق قانونی است. این یک مکانیسم روانشناختی است که برخی از همسران برای جدا کردن و رهایی احساسات خود از ازدواج استفاده می کنند، زمانی که احساس می کنند رابطه برای آنها به خطری تبدیل شده است.
در طول یک طلاق عاطفی، همسر از تلاش برای کار کردن روی زندگی مشترک خود و یا ترمیم ازدواج صرف نظر می کند و معمولاً مراحل غم و اندوه و سوگ ناشی از این جدایی را به تنهایی طی می کند تا بتواند ازدواج و شریک زندگی خود را آسان تر رها کند. به طور معمول، همسری که قبلاً از نظر عاطفی خود را از ازدواج جدا کرده است، درخواست طلاق می کند. آن همسر یک «طلاق عاطفی» را پشت سر گذاشته و حالا قصد دارد به طور قانونی از همسرش طلاق بگیرد. و در حالی که قطعا طلاق برای هر دو طرف دشوار است، شریکی که قبلاً شانس طلاق عاطفی را قبل از انجام هر اقدامی برای طلاق قانونی داشته است، ممکن است فرآیند را ساده‌تر از شریکی که از این خبر شوکه شده است؛ بیابد.
نشانه‌های طلاق عاطفی
تشخیص طلاق عاطفی ممکن است دشوار باشد، اما با این حال برخی از نشانه های آشکار وجود دارد که می تواند به شما کمک کند تشخیص دهید که آیا این نوع از طلاق در زندگی زناشویی شما وجود دارد یا خیر. روانشناس خانواده، بهترین فرد برای تشخیص این مشکل است.
راه‌های زیادی وجود دارد که طلاق عاطفی بین زوجین می تواند از طریق آنها خودی نشان دهد، از جمله بی‌اعتبار کردن شریک زندگی، نادیده گرفتن نظرات شریک زندگی یا درخواست‌های او برای برقراری ارتباط، یا نادیده گرفتن آسیب‌پذیری‌هایی که شریک زندگی به اشتراک می‌گذارد. شایع ترین نشانه های طلاق عاطفی در ازدواج عبارتند از:
- احساس می کنید در رابطه خود تنها هستید.
- ترجیح می دهید زمانی را به تنهایی بگذرانید تا آن را با شریک زندگی خود بگذرانید.
- وقتی می خواهید صحبت کنید شریک زندگی شما ساکت می شود و با شما وارد مکالمه نمی شود.
- شما مطمئن نیستید که شریک زندگیتان از شما چه می خواهد.
- شما به عنوان یک زوج در فعالیت های اجتماعی شرکت نمی کنید.
- فرد مورد علاقه شما یک دوست است، نه شریک زندگی شما.
- شما به طور مداوم احساسات خود را نادیده می گیرید یا سرکوب می کنید.
- در کنار خانواده و دوستان خود احساس راحتی نمی کنید.
- شما تصمیمات بلندمدت مربوط به ازدواجتان را به تعویق می اندازید و در انجام کارهایی مانند بچه دار شدن یا خرید خانه مردد هستید.
- شما احساس نمی کنید که می توانید با شریک زندگی خود؛ خود واقعیتان باشید.
- شما به شریک زندگی خود اعتماد ندارید.
- فقدان صمیمیت فیزیکی وجود دارد.
عوامل ایجاد طلاق عاطفی
علل خاص طلاق عاطفی از یک رابطه به رابطه دیگر متفاوت است، اما موضوع اصلی تغییر یا انتقال حمایتی است که یکی از طرفین به دیگری می دهد. اغلب اوقات ممکن است که یکی از همسران خود را به چالش بکشد و شغل جدیدی را انتخاب کند و یا مادر تمرکز خود را تنها به کودک خود معطوف می کند و البته در برخی موارد طلاق عاطفی در ازدواج می تواند نتیجه یک رابطه خارج از ازدواج باشد. حتی کمبود رابطه جنسی در بین زوجین هم می تواند به طلاق عاظفی و دور شدن زن و شوهر از هم منجر شود. برای جلوگیری از این اتفاق، باید سکس تراپی را مدنظر داشته باشید. به غیر از عدم رضایت جنسی، عواملی مانند داشتن فکر خودکشی، کنکاش و فکر کردن زیاد به گذشته همسر، اختلال شخصیت پارانوئید، نبود احساس ارزشمندی در زندگی و… هم می تواند در جدایی عاطفی زوجین از هم موثر باشد.
علت طلاق عاطفی می تواند عمیق تر هم باشد. بی‌توجهی عاطفی اغلب از آسیب‌های دلبستگی خود فرد سرچشمه می گیرد. اگر کسی در سنین پایین ترهرگز یاد نگیرد که چگونه یک رابطه حمایتی و سالم در دوران کودکی یا نوجوانی داشته باشد، برای ایجاد این تغییر در بزرگسالی تلاش خواهد کرد.
طلاق عاطفی و خیانت چه ارتباطی با هم دارند؟
یک رابطه سالم بلند مدت به این بستگی دارد که زوج‌ها چقدر چالش‌های بین خود را به خوبی مدیریت می کنند. برخی عوامل متأسفانه می توانند گسست های فاجعه باری را در روابط زناشویی ایجاد کنند. آسیب و عصبانیت حل نشده می تواند منجر به طلاق عاطفی شود، که پیش بینی کننده پایان یک رابطه است. یکی دیگر از تهدیدهای عمیق برای یک پیوند طولانی مدت خیانت است.
خیانت ضربه عمیقی است که وقتی فرد مورد اعتماد شما با انجام آن پایه های رابطه شما را در هم می شکند. ترومای حاصل از خیانت می تواند به قدری شدید باشد که منجر به طلاق شود. بسیاری از متخصصان طلاق عاطفی را ناشی از خیانت می دانند و خیانت را یکی از دلایل اصلی طلاق عاطفی زوجین می دانند، چراکه برخی افراد با وارد شدن به یک رابطه دوم و جایگزین کم کم نسبت به همسر خود احساس دوری می کنند و در نهایت این امر به طلاق منجر می شود. از سوی دیگر اگر فردی متوجه خیانت همسر خود شود نیز ممکن است با توجه به ترومایی که برایش اتفاق افتاده، نتواند رابطه خود را با همسرش به خوبی جلو ببرد و دچار طلاق عاطفی شود.
طلاق عاطفی چه فرقی با دیگر انواع طلاق دارد؟
طلاق قانونی پایان قطعی رابطه زناشویی است و طلاق توافقی و طلاق غیابی نیز در زمره آن قرار دارند. این طلاق به افراد امکان می دهد به صورت رسمی از یکدیگر جدا شوند و در آینده ازدواج مجدد کنند. قبل از رسیدن طلاق عاظفی به مشاوره طلاق قانونی و رسمی، بهتر است برای درمان پا پیش بگذارید.
از سوی دیگر به طلاق عاطفی در اسلام به طور مستقیم اشاره ای نشده است و در قانون اسلام و ایران نیز از آن سخنی گفته نشده است، چراکه این نوع طلاق یک حالت روانشناسی است. در این حالت ممکن است احساس کنید که شما و همسرتان از هم جدا شده اید و ممکن است عصبانی و ناامید باشید و اغلب این احساسات قبل از قطعی شدن طلاق قانونی رخ می دهد.
درمان طلاق عاطفی
در پروسه درمان طلاق عاطفی مهم است که بدانید احساسات شما نسبت به همسرتان یک شبه از بین نخواهد رفت و در حالی که ممکن است احساس درد، خشم، تنهایی یا ناامیدی وجود داشته باشد. بسیار مهم است که به این احساسات توجه کنید تا بتوانید با آنها کنار بیایید. اهمیت مشاوره پیش از ازدواج در اینگونه از مواقع بیشتر مشخص می شود. جایی که قبل از هرگونه رسمی کردن رابطه می توانید از طلاق عاطفی جلوگیری کنید. به طور کلی نگاهی به آنچه در رابطه برای شما رضایت بخش بود و نبود، چه چیزی موثر بود و چه چیزی موثر نبود، چه چیزی می خواهید دوباره پیدا کنید، و چه چیزی ممکن است در روابط آینده متفاوت باشد، در بهبود طلاق مفید است. همچنین صحبت با یک درمانگر برای به دست آوردن حمایت مفید است.
در آخر
طلاق عاطفی در ازدواج که به آن جدایی عاطفی در ازدواج نیز می گویند، یک آسیب عاطفی و روانی و عدم حمایت عاطفی یا احساس صمیمیت عاطفی با شریک زندگی خود است. کسانی که دچار این مشکل شده اند باید از زوج درمانی، مشاوره خانواده و مشاوره زوجین استفاده کنند. در مرکز مشاوره بینش نوین، انواع خدمات مشاوره ای به زوجیتن داده می شود. شما تنها باید به یاد داشته باشید که هیچ مشکلی خود به خود درمان نمی شود و از بین نمی رود، پس باید از مشاوران متخصص کمک گرفت.
