آیا اختلال دو قطبی در کودکان هم وجود دارد؟ پاسخ متاسفانه مثبت است. کودکان و به ویژه نوجوانان، گاهی نوسانات خلقی را به عنوان بخش طبیعی از رشد تجربه می کنند، اما زمانی که این احساسات ادامه پیدا می‌کند و در توانایی کودک برای عملکرد روزانه‌اش اختلال ایجاد کند؛ می توان گفت که اختلال دوقطبی در آن نقش دارد.
در ادامه این مطلب سعی داریم با یکی از مهم ترین اصطلاحات روانشناسی یعنی اختلال و بروز آن در کودکان بیشتر آشنا شویم و روش‌های تشخیص و درمان آن به کمک مشاور کودک را مورد بررسی قرار دهیم، پس در ادامه با ما همراه باشید.
اختلال دوقطبی در دوران کودکی
همه والدین می دانند که خلق و خو، رفتار، سطح توجه، پرخاشگری کودکان یا سطح انرژی کودک می تواند بدون هشدار تغییر کند. اما گاهی اوقات این تغییرات طبیعی و صرفاً نشانه‌ای از سطح رشد کودک نیست، بلکه نشانه‌ای است که سلامت روان کودک در معرض آسیب است.
اما اختلال دوقطبی در کودکان چیست؟ باید اشاره کرد که کودک مبتلا به اختلال دوقطبی، تغییرات شدیدی را در خلق و خو و رفتارهای خود تجربه می‌کند که می تواند منجر به یک دوره شدید، معروف به دوره شیدایی؛ یا یک دوره ضعف، به عنوان یک دوره افسردگی شود. اختلال دوقطبی بیشتر در اواخر سال‌های نوجوانی یا در اوایل بزرگسالی ظاهر می شود، اما کودکان نیز می توانند آن را تجربه کنند. تشخیص و درمان زود هنگام اختلال دو قطبی در کودکان می تواند کودک را در یادگیری نحوه مدیریت این اختلال و در نهایت موفقیت در زندگی کمک کند.
به طور کلی دو نوع اختلال دوقطبی وجود دارد، اختلال دو قطبی I و اختلال دو قطبی II. در اختلال دوقطبی I، کودک باید معیارهای یک دوره شیدایی را در طول مدت مشخصی داشته باشد. این کودکان همچنین ممکن است دوره هایی از افسردگی را تجربه کنند، اما این شرایط الزام خاصی ندارد. برای تشخیص دوقطبی II معمولاً یک کودک، هیپومانیا (شکل خفیف تر شیدایی) و یک دوره افسردگی اساسی را با هم تجربه می‌کند.
علائم اختلال دو قطبی در کودکان
اختلال دوقطبی در کودکان معمولاً با بروز علائم شیدایی یا افسردگی شروع می شود البته ناگفته نماند که همه کودکان مبتلا به اختلال دوقطبی، لزوما همه نشانه‌های اختلال دو قطبی در کودکان را تجربه نمی کنند و به همین علت برای تشخیص این اختلال در کودکان بهتر است از مشاوره کودک و روانشناسی کودک کمک بگیرید.
یکی از نشانه‌هایی که باید خیلی به آن توجه کرد نشانه‌های ژنتیکی است؛ کودکان مبتلا به اختلال دوقطبی احتمالاً سابقه خانوادگی این بیماری را نیز دارند. در ادامه با برخی از علائم ونشانه‌های اختلال دو قطبی در کودکان بیشتر آشنا می شویم و این علائم را به دو دسته علائم شیدایی و علائم افسردگی، که دو سوی طیف اختلال دو قطبی هستند؛ تقسیم می کنیم.
اگر شما هم کودکی که می شناسید بیش از دو هفته با هر یک از علائم ذکر شده در زیر دست و پنجه نرم می‌کند، از یک پزشک یا متخصص سلامت روان کودک کمک بگیرید.
علائم شیدایی در کودکان
- رفتار غیرعادی احمقانه یا شاد
- آستانه تحمل پایین
- بیش فعالی
- تحریک پذیری
- صحبت کردن با سرعت بالا
- مشکل خوابیدن یا کم خوابی
- مشکل در تمرکز
- صحبت بیش از حد در مورد رابطه جنسی
- درگیر شدن در رفتارهای مخاطره آمیز
بیشتر بخوانید:
تربیت جنسی کودکان را از چه سنی آغاز کنیم
علائم افسردگی در کودکان
- احساس ناراحتی شدید یا ضعیف
- عدم علاقه به بازی
- شکایت مداوم از دل درد و سردرد
- مشکل در خوابیدن یا خواب بیش از حد
- پرخوری یا کم خوری عصبی
- ابراز احساس گناه یا بی ارزشی
- فکر کردن به مرگ یا خودکشی
- مشکل در تمرکز
- احساس خستگی مداوم
روش تشخیص اختلال دو قطبی در کودکان
اختلال دو قطبی در کودکان به دلیل شباهت علائمی که دارد اغلب با اسکیزوفرنی یا افسردگی اشتباه گرفته می شود. افزایش خلق و خوی غیر طبیعی (شیدایی یا هیپومانیا) غالب ترین علامت اختلال دوقطبی است و توجه به این نکته در کودک می تواند باعث شود این اختلال به سرعت تشخیص داده شود و درمان سریعتر به نتیجه برسد.
متخصص سلامت روان یا یک روانشناس کودک چندین آزمایش و ارزیابی را برای تشخیص درست اختلال دوقطبی در کودکان انجام می دهد. برای ارزیابی شدت علائم، متخصص ممکن است از والد بخواهد که یک رکورد روزانه از تغییرات خلقی، الگوهای خواب و جزئیات فعالیت های روزانه کودک خود را که می تواند به پیدا کردن یک درمان مناسب منجر شود، ثبت کند.
مشاور کودک همچنین ممکن است با اعضای خانواده صحبت کند تا اطلاعات بیشتری در مورد وضعیت کودک و نشانه‌های اختلال دو قطبی در کودکان جمع آوری کند، با توجه به سن بیمار یک خودارزیابی روانشناختی نیز ممکن است برای تجزیه و تحلیل شدت اختلال انجام شود.
نحوه درمان اختلال دو قطبی در کودکان
اختلال دوقطبی در کودکان بیش فعال باید در طول زندگی و به مرور مدیریت شود. به طور کلی چند شیوه برای درمان اختلال دو قطبی در کودکان وجود دارد که ما بهترین روش ها را بررسی می کنیم:
- دارو
یک روانپزشک ممکن است برای تثبیت خلق و خوی کودک شما دارویی تجویز کند، بنابراین شما باید داروی کودک خود را تحت نظر داشته باشید و مراقب عوارض جانبی آن باشید. یافتن داروی مناسب و دوز مناسب ممکن است مدتی طول بکشد زیرا هیچ دارویی وجود ندارد که برای همه مبتلایان به اختلال دوقطبی مناسب باشد و بستگی به بیمار و دت علائم او دارد.
- جلسات مشاوره
یک درمانگر ممکن است به کودک شما در مورد اختلال دوقطبی آموزش های لازم را دهد و به او توضیح دهد اختلال دو قطبی در کودکان چیست؟ و یا ممکن است راهبردهای مقابله‌ای را برای کمک به مدیریت علائم به او ارائه دهد. این نوع درمان اغلب شامل اعضای خانواده نیز می شود. خانواده درمانی ممکن است به مسائل مربوط به روابط، مشکلات مدیریت رفتار، یا راهکارهایی برای کمک به کل خانواده برای مقابله با این بیماری روانی کودک رسیدگی کند.
لازم به ذکر است که اگر کودک در معرض خطر باشد ممکن است زمانی نیاز به بستری شدن در بیمارستان روانی داشته باشد. اقدام جدی برای خودکشی، افکار خودکشی با یک برنامه مشخص، آسیب به خود، یا روان پریشی تنها چند مورد از دلایل احتمالی کودک مبتلا به اختلال دوقطبی برای ماندن در بیمارستان هستند.
چه زمانی باید به مشاور مراجعه کرد؟
اگر فکر می‌کنید فرزندتان ممکن است اختلال دوقطبی داشته باشد، با پزشک او صحبت کنید. برای بحث در مورد نگرانی های خود یک قرار ملاقات تعیین کنید. یک پزشک ممکن است شما را برای ارزیابی کامل به یک ارائه دهنده درمان سلامت روان ارجاع دهد. یک متخصص سلامت روان احتمالاً می خواهد با شما و فرزندتان مصاحبه کند تا تصویری کامل از علائم و نشانه‌های اختلال دو قطبی در کودکان بدست آورد.
یک درمانگر یا روانپزشک ممکن است از شما بخواهد که حالات، الگوهای خواب یا رفتار کودک خود را ثبت کنید. ترسیم نمودار پیشرفت فرزندتان می تواند به درمانگر کمک کند تا تعیین کند که درمان یا داروها تا چه اندازه برای پایدار نگه داشتن خلق و خوی کودک شما مفید هستند.
فراموش نکنید که درمان زمانی بهترین نتیجه را دارد که کودک، والدین، پزشکان، درمانگران و سایر ارائه دهندگان درمان در مرکز مشاوره به عنوان یک تیم با هم کار کنند. بنابراین مهم است که در قرار ملاقات های کودک یا نوجوان خود با پزشک شرکت کنید، سؤال بپرسید، با سایر ارائه دهندگان درمان ارتباط برقرار کنید و به آموزش خود در مورد نیازهای سلامت روان فرزندتان ادامه دهید.
