موانع رشد استعداد در کودکان

طبیعت و پرورش هر دو به رشد و تکامل کودکان کمک می کنند. آنچه که طبیعت اعطا می کند ثابت است. اما در این بین پرورش نیز تفاوت بزرگی در استعدادیابی و شناسایی استعدادها و توانایی کودکان ایجاد می کند. بدین صورت که نبود هر کدام از موارد عنوان شده در ادامه این مقاله، میتوانند جزو موانع بروز خلاقیت در کودک و حتی سرکوب استعدادهای کودکان باشند. در اینجا به چند عامل موثر در رشد و تکامل کودکان اشاره می کنیم.

مشکلاتی که استعداد کودکان را سرکوب می کند

به یاد داشته باشید که مشکلاتی که در ادامه ذکر می کنیم، تنها به استعداد کودک ضربه می زوند و ربطی به هوش او ندارد. اطلاع از تفاوت استعداد و هوش به شما برای درک درست این مفاهیم کمک می کند. در عین حال، موارد زیر را در نظر داشته باشید:

1. اختلالات شخصیتی والدین

اکثر خانواده هایی که دارای سابقه ی افسردگی و یا اختلالات شخصیتی و روانی هستند، توجه کمتری به کشف استعداد کودکان خود دارند. بسیاری از این خلق و خوها از طریق وراثت به کودک منتقل می شود. اما شما به عنوان والدین آگاه. توجه داشته باشید که کودک شما باید از نطر کنترل روانی، اخلاقی و جسمی چند قدم از شما جلوتر باشد. توجه به این نکته مسیر را برای شما روشن می کند.

2. محیط زیست

محیط نقش مهمی در رشد استعدادهای کودکان و پرورش استعداد دارد و مجموع تحریکات جسمی و روانی کودک را نشان می دهد.  محیطی که کودک در آن رشد می کند تاثیر مستقیمی بر روی کشف استعداد های او داد. محیط ناسالم؛ چه از نطر روانی و چه زیستی از موانع کشف استعداد به شمار میروند. یک مدرسه خوب و یک خانواده دوست داشتنی مهارت های اجتماعی و بین فردی قوی را در کودکان ایجاد می کند که آنها را قادر می سازد در زمینه های دیگر مانند تحصیلات و فعالیت های فوق برنامه سرآمد باشند.

3. جنسیت کودک

پسران و دختران به روش های مختلف رشد می کنند. خلق و خوی آنها نیز متفاوت است و باعث می شود به چیزهای مختلف علاقه نشان دهند. اگر تربیت کودکان بر اساس استاندارهای قدیمی شکل گیرد، سرکوب استعدادهای کودکان را در پی خواهد داشت. آگاه باشید که در وجود هر کودکی به دور از هر گونه جنسیتی که دارد، استعدادهای نهفته ای هست که باید فرصت کشف و بروز برای آن فراهم شود.

4. ورزش و سلامتی

ورزش در اینجا به زمان بازی و فعالیت های ورزشی معمولی اشاره دارد که به بدن کمک می کند قدرت عضلانی را افزایش دهد و توده استخوانی را افزایش دهد. امروزه بسیاری از والدین به دلیل کم حوصلگی، کودکان خود را با ابزار های دیجیتالی سرگرم می کنند. مبحث تک فرزندی نیز به ادامه این ماجرا دامن می زند. چرا که کودک هم بازی ندارد تا به همراه او محیط خود را کشف کند. جدای از سرکوب استعداد کودکان، بسیاری از آنها در سنین کم دچار اختلالات عصبی می شوند. 15 بازی تقویت خلاقیت کودک را قبلا در بلاگ بینش نوین، بررسی کردیم.

5. ارتباط خانوادگی

مثبت‌ترین استعدادیابی کودک و نوجوان و شناسایی استعدادها زمانی مشاهده می‌شود که خانواده‌ها از طریق فعالیت‌هایی مانند کتاب خواندن، بازی و گفتگوهای عمیق و معنادار، زمان، انرژی و عشق را برای کودک صرف کنند. خانواده هایی که از کودکان سوء استفاده می کنند یا هنگامی که کودک از آنها سوال می کند و او را نادیده می گیرند، بر سرکوب استعداد پرسشگری دامن میزنند. این کودکان ممکن است در نهایت به افرادی تبدیل شوند که مهارت های اجتماعی ضعیفی دارند و در بزرگسالی در برقراری ارتباط با افراد دیگر مشکل دارند. فرزندپروری بسیار افراطی نیز از موانع بروز خلاقیت است که باعث سرکوب استعدادهای کودکان می شود

6. تأثیرات جغرافیایی

مدارسی که کودکان در آن تحصیل می کنند، محله ای که در آن زندگی می کنند، فرصت های ارائه شده توسط جامعه و حلقه های همسالان آنها برخی از عوامل اجتماعی موثر بر شناسایی استعداد کودک هستند. زندگی در جامعه ای غنی که دارای پارک ها، کتابخانه ها و مراکز اجتماعی برای فعالیت های گروهی و ورزش است، همگی در رشد مهارت ها، استعدادها ی کودک نقش دارند.

7. وضعیت اجتماعی-اقتصادی

وضعیت اجتماعی-اقتصادی خانواده، کیفیت فرصتی را که کودک به دست می آورد تعیین می کند. خانواده‌های مرفه می‌توانند منابع یادگیری بهتری را برای فرزندان خود ارائه دهند و در صورت نیاز کودکان، کمک‌های ویژه‌ای را در اختیار کودک قرار دهند. کودکان خانواده های فقیرتر ممکن است به منابع آموزشی و تغذیه مناسب دسترسی نداشته باشند تا به پتانسیل کامل خود دست یابند. آنها همچنین ممکن است والدین شاغلی داشته باشند که ساعات زیادی کار می کنند و نمی توانند زمان با کیفیت کافی را برای کشف و رشد استعداد خود صرف کنند.

بهترین راه شناسایی استعدادهای ذاتی کودکان

در حالی که مراحل رشد کودکان ما سرنخ هایی در مورد سنی که استعدادهای آنها در آن ظهور می کند به ما می دهد، توجه به انواع هوش آنها به ما کمک می کند تا آنها را کشف کنیم. بیش از یک حوزه وجود دارد که هوش کودک خود را نشان خواهد داد. اینها؛ حوزه‌های بسیاری از جمله کلامی-زبانی، منطقی-ریاضی، دیداری-فضایی، موسیقی-ریتمیک، جسمانی-جنبشی، درونی، اجتماعی و طبیعت را پوشش می‌دهد. هر یک از این انواع هوش را می توان تا حدی در اختیار داشت. با این حال، کودک ما ممکن است در یک یا چند زمینه هوش استعداد بیشتری داشته باشد.

 

در همین رابطه بخوانید: با 15 روش استعدادیابی کودکان آشنا شوید

 

برای این کار لازم است فضاهایی ایجاد کنیم که فرزندانمان با توجه به سرنخ های کوچک بتوانند استعدادهای خود را آشکار کنند. مثلا اگر فرزندمان استعدادی در زمینه جسمی حرکتی داشته باشد، می توانیم با اطمینان از اینکه او در دوره ها یا فعالیت هایی شرکت می کند که بتواند این توانایی را نشان دهد و بفهمد علاقه مند است یا نه، آن را با دقت و وضوح بیشتری مشخص کنیم. حصول اطمینان از شرکت در این فعالیت ها و دوره ها ما را قادر می سازد تا متوجه شویم که این استعداد فرزندمان در کدام زمینه مطابق با علاقه فرزندمان خود را نشان می دهد. در نهایت، استعداد جسمانی- حرکتی می تواند خود را در زمینه رقص یا در شاخه های مختلف ورزشی نشان دهد. نکته ای که در اینجا باید به آن توجه کرد، علاقه فرزند ما خواهد بود.

ما همچنین می توانیم از بازی ها و اسباب بازی هایی که فرزندمان در مرحله کاوش ترجیح می دهد، بهره مند شویم. هنگام انتخاب اسباب‌بازی‌هایی که برای فرزندمان می‌خریم، انتخاب اسباب‌بازی‌هایی که در نتیجه مشاهداتمان می‌تواند علاقه و استعداد او را آشکار کند، ایده‌های بیشتری به ما می‌دهد. شرکت در نمایش هایی که او هر از گاهی پایه گذاری کرده است به ما کمک می کند تا به نقش هایی که در بازی ایفا می کند پی ببریم و استعدادهای او را در این نقش ها از نزدیک ببینیم. شرکت در باشگاه های مدرسه خارج از محیط خانه یکی از مراحلی است که به کودک کمک می کند استعدادها و علایق خود را کشف کند. وقتی فرزند ما در این باشگاه ها شرکت می کند، معلمان و مشاور کودک حاضر در صحنه از نزدیک شاهد این روند و علاقه مندی کودک بوده و خانواده را در این زمینه راهنمایی خواهند کرد.

سن شکوفایی استعداد کودک را بشناسید

کشف استعدادها در واقع با تولد کودک شروع می شود و درست نیست که بگوییم استعداد هر کودکی در یک محدوده سنی مشخص ظاهر می شود و اگر استعدادی وجود داشته باشد، می توانیم بلافاصله آن را در این محدوده کشف کنیم. دوره های بحرانی مختلفی در رشد کودکان وجود دارد. با توجه به این دوره ها، توانایی ما در درک، انجام دادن و تأثیرگذاری بر استعدادیابی و شناسایی استعدادها و یا سرکوب استعدادهای کودکان تغییر می کند.

در حالی که کودک ما گاهی می تواند مهارت های دوره رشد را در سطح عادی انجام دهد، گاهی اوقات ممکن است ویژگی های رشدی بیشتری نسبت به همسالان خود نشان دهد. نکته دیگری که والدین در اینجا باید به آن توجه کنند این است که کودک این رفتارها را درونی می کند یا از فردی که دوستش دارد در اطراف خود تقلید می کند؟ مثلا؛ ممکن است افراد مستعدی در زمینه موسیقی در خانواده وجود داشته باشند. ممکن است کودک ما به دلیل تحسینی که از این شخص دارد شروع به تقلید از او کند. اگرچه این وضعیت والدین را هیجان زده می کند، اما باید ناظر دقیقی باشیم و به خوبی مشاهده کنیم که آیا این رفتار در جریان خود فرزندمان رخ می دهد یا خیر.

با کودک سرکوب شده و درون ریز چه کنیم؟

به هیچ عنوان به کودک خود برچسب نزنید. اجازه دهید خودش را بیان و شروع به برقراری ارتباط کند. کودک را برای محیط یا افراد جدید و ناآشنا آماده کنید. از قبل توضیح دهید که کجا خواهید رفت و چه کسی آنجا خواهد بود. در مورد درون ریز بودن فرزندتان اصرار نکنید، عصبانی نشوید یا استرس نداشته باشید. بپذیرید که ذات او محتاط است و به او زمان دهید تا به محیط عادت کند.

رفتارهای سرکوب گرایانه والدین باعث افزایش درون ریز شدن کودک می شود. با کنجکاوی و تشویق از کودک خود حمایت کنید. اطمینان حاصل کنید که فرزند شما دائماً تجربیات جدیدی در یک محیط امن دارد. به جای سرکوب استعدادهای کودکان به او این فرصت را بدهید که یاد بگیرد با ترس های جزئی کنار بیاید. کشف استعداد در کودکان تنها با این راه ممکن است. به یاد داشته باشید که کودک سرکوب شده، دیگر نمی تواند رشد کند و استعدادهای ذاتی خود را بروز دهد. در این زمینه، حتی مرکز مشاوره تخصصی کودک و نوجوان هم نمی تواند به شما کمک کند و عملا زندگی کودکتان تا آخر عمر، درگیر با مشائل درونی خواهد بود. کودک با استفاده از این فرصت موانع بروز خلاقیت را یکی پس از دیگری از میان برمیدارد. مهارت های اجتماعی فرزندتان را بشناسید و به آنها احترام بگذارید و با بیان نقاط قوت و دستاوردهای او آنها را تقویت کنید.