خودارضایی که در زبان انگلیسی به معنای مزاحمت با دست است، به فرد این امکان را می دهد که با لمس ناحیه تناسلی خود بدون داشتن رابطه جنسی، انزال کند. نواحی اروژن را تحریک کرده و از طریق اصطکاک به لذت برسد. کودکان بین 3 تا 6 سال اغلب در طول رشد هویت جنسی در این فرآیند (مرحله فالیک)، اندام تناسلی خود را لمس می کنند. در این مطلب از بلاگ مرکز مشاوره بینش نوین، به بررسی مشکل خودارضایی کودکان و راه های درمان آن می پردازیم.
خود ارضایی در کودکان و نوجوانان چیست؟
خود ارضایی کودک حالتی است که از طریق بازی با اعضای جنسی کودک باعث تحریک و آرامش می شود. برای تعریف خودارضایی دوران کودکی، تشخیص اینکه مشکل جسمی در ناحیه تناسلی کودک وجود ندارد بسیار مهم است. گاهی برخی از مشکلات دستگاه تناسلی باعث خارش و سوزش و در نهایت باعث تمرکز کودک روی آن ناحیه می شود. جدای از این، دلیل خود ارضایی کودکان ممکن است برای کشف بدن خود باشد. همین کشف و شهود بدن گاهی منجر به خودارضایی کودک می شود. همچنین کنار آمدن با مشکلات عاطفی مختلف و استراحت در هنگام خواب نیز به خود ارضایی در نوجوانان منجر می شود.
خودارضایی کودکان بیشتر در سنین 3-6 سالگی دیده می شود. کودک در این دوره اکنون هویت جنسی خود را می شناسد و برای کشف بدن خود اهمیت زیادی قائل است. او می تواند خود را با مالیدن به چیزی، مالیدن یک شی به خود یا با دست خود تحریک کند تا لذتی را که هنگام بازی با ناحیه تناسلی خود احساس می کند، تجربه کند. کودک می تواند این کار را به تنهایی در اتاقش یا در محیط های شلوغ انجام دهد.
خودارضایی معمولاً پس از مدتی خود به خود از بین می رود. با این حال، اگر خانواده بیش از حد به خودارضایی کودکان توجه کند، یا زمانی که مشکلات عاطفی کودک بیش از توان او باشد، خودارضایی کودکان می تواند به عنوان راهی برای جلب توجه، آرامش و فرار در مجموعه رفتاری کودک گنجانده شود.
در مواردی که خودارضایی مانع از زندگی روزمره کودک، برقراری ارتباط با محیط و توسعه روش‌های مؤثرتر حل مسئله می‌شود و این رفتار کودک توجه زیادی را به خود جلب می‌کند، ممکن است به کمک حرفه‌ای نیاز باشد. متخصص مشاوره کودک با شناخت اصول روانشناسی خود ارضایی دلایل اصرار کودک در این رفتار را مشخص و به رفع این مشکل کمک می کند.
علت خودارضایی در کودک و نوجوان
خودارضایی یک رفتار خودآرام بخش است، بنابراین زمانی که کودکان ناآرام هستند یا احساس استرس می کنند، می تواند افزایش یابد. هنگامی که والدین از هم جدا می شوند یا اختلافاتی در مورد حضانت وجود دارد، ممکن است خودارضایی بیشتر شود. در چنین مواقعی، والدین یا دیگران می توانند به اشتباه این را به عنوان نشانه ای از وقوع سوء استفاده جنسی از کودکان تعبیر کنند. اگرچه در برخی موارد این امکان وجود دارد، اما مهم است که تلاش کنید و بدانید چه چیزهای دیگری ممکن است باعث استرس کودک شما شود.
هنگامی که خودارضایی مکرر در این شرایط اتفاق می افتد، بهتر است از کودک خود حمایت کنید و حواس او را با فعالیت های دیگر منحرف کنید. همچنین می توانید از آنها بخواهید که رفتار خود را به زمانی که در اتاق خواب خود به صورت خصوصی هستند محدود کنند. اگر فرزند شما به سختی متوقف شود، یا زمانی که آنقدر شدید باشد که باعث آسیب به خود شود، خودارضایی نگران کننده است.
2 دلیل عمده برای خودارضایی کودکان وجود دارد:
- کودکان اندام تناسلی خود را منبع لذت حسی می بینند نه جنسی.
- این عمل مانند مکیدن انگشت شست آنها را آرام می کند و تنش را کاهش می دهد.
علائم خودارضایی کودک و نوجوان
خودارضایی کودکان یکی از رایج ترین رفتارهای جنسی است که والدین در مورد آن مشاوره می خواهند و به دنبال راه های تربیت جنسی هستند. کودکان زیر 5 سال ممکن است در ملاء عام خودارضایی کنند. زیرا هنوز نمی دانند که این امر از نظر اجتماعی قابل قبول نیست. کودکان بزرگتر نیز ممکن است این کار را انجام دهند. اما احتمال آن کمتر است.
کودکان و نوجوانانی که رفتارهای زیر را بروز می دهند نیاز به ارزیابی دارند. رفتارهای جنسی و عواض خود ارضایی در کودکان باید با هدف درک و ارزیابی منشأ این رفتارها صورت گیرد. این معمولاً به یک ارزیابی روانشناختی یا پزشکی متخصص نیاز دارد و ممکن است به ارجاع برای بررسی توسط مراکز مشاوره یا حتی پلیس نیاز داشته باشد. علائم خود ارضایی به طور کلی در موارد زیر خلاصه می شود:
علائم خودارضایی در کودکان تا 5 سالگی
- خودارضایی اجباری یا تا حدی که باعث آسیب به خود شود
- تظاهر به داشتن (شبیه سازی) فعالیت جنسی
- وادار کردن سایر کودکان به فعالیت جنسی
- اغلب دست زدن به اندام تناسلی دیگران
در همین رابطه بخوانید: مشاوره کودکان ۲ تا ۶ سال
علائم خودارضایی در کودکان 5 تا 9 سال
- رفتار جنسی با کودکان کوچکتر
- رابطه جنسی با حیوانات
- ورود به اتاق خواب کودکان برای برقراری تماس یا فعالیت جنسی با کودک دیگر
علائم خودارضایی در کودکان 10 تا 13 سال
- خودارضایی اجباری
- مجبور کردن دیگران به فعالیت جنسی
- مبادله پول یا کالا برای فعالیت جنسی
- ارسال یا انتشار تصاویر جنسی از خود یا شخص دیگری
علائم خودارضایی در نوجوانان 14 تا 18 سال
- مشغول بودن با مطالب تهاجمی جنسی یا پورنوگرافی غیرقانونی
- درگیر شدن در فعالیت جنسی با کودکان بسیار کوچکتر از آنها
- اجبار دیگران به فعالیت جنسی (این می تواند شامل فعالیت مجرمانه باشد)
انواع خودارضایی
انواع خود ارضایی در کودکان ممکن است به اشکال زیر دیده شود:
- استفاده از دست ها در ناحیه تناسلی
- دراز کشیدن به پهلو یا در وان حمام
- خواندن صحنه‌های تجاوز جنسی
- خودارضایی متقابل با دوستان
- بازی های جنسی با همکلاسی ها
نحوه و روش درمان خودارضایی کودکان
رویکرد و واکنش والدین به خود ارضایی نوجوان و کودک بسیار مهم است. پیشگیری از خود ارضایی در کودکان و ایجاد قوانین بسیار سخت گیرانه و سرکوبگرانه والدین در برابر این رفتارها می تواند باعث بروز مشکلات زود انزالی و نعوظ در پسران و مشکلاتی مانند واژینیسموس، آنورگاسمی و بی میلی جنسی در دختران در سنین بالاتر شود (این افراد بیشتر از دیگران به مشاوره جنسی نیاز دارند).
بنابراین وقتی خودارضایی کودکان مورد توجه قرار گرفت، نسبت به این موضوع واکنش تند نشان ندهید. کودک را به خاطر این رفتار نترسانید. وقتی متوجه شدید که کودک در حال خودارضایی است، به او بگویید این کار را در اتاق خودش انجام دهد، پس از مدت کوتاهی نزد او بروید و از او بخواهید کار را تمام کند. توجه کودک را به موضوع دیری معطوف کنید. فرزندتان را منع و سرزنش نکنید. پاسخ منفی شما نه تنها ممکن است این رفتار را وسوسه انگیزتر کند، بلکه این پیام را نیز ارسال می کند که او باید از بدن خود و احساسات مرتبط با آن خجالت بکشد. پس سعی کنید هیاهو ایجاد نکنید. در واقع، اگر در خانه هستید، این رفتار را نادیده بگیرید.
فرزندان شما ممکن است از عوارض جانبی خود ارضایی در نوجوانان و کودکان آگاه نباشند. بخشی از اطلاعات خود را با کمک مشاوره کودک در اختیار کودکان و نوجوانان قرار دهید.
اگر متوجه شده اید که فرزندتان کجا و چه زمانی خودارضایی می کند، می توانید فعالیت های جایگزینی برای این مکان و زمان پیدا کنید.
خودارضایی کودکان برای شما، شرم آورتر از فرزندتان است. بنابراین به‌جای توقف رفتار، هدایت چنین رفتاری در محیطی مناسب‌تر برای ایجاد احساس شخصی بودن بدن انسان و تحریک آن مهم است.
