فومو (FOMO) ترس از از دست دادن یک پدیده واقعی است که به طور متداول در حال افزایش است و ممکن است باعث استرس قابل توجهی در زندگی شما و اطرافیانتان شود. این ترس می‌تواند تقریباً هر کسی را تحت تأثیر قرار دهد، اما برخی از افراد در برابر آن حساس‌تر هستند. در ادامه متن به بررسی این می‌پردازیم که ترس از از دست دادن به چه معناست و این مفهوم از کجا نشات می‌گیرد.
فومو چیست؟
ترس از از دست دادن (FOMO)، به معنای ترس از دست دادن فرصت است. وقتی یک شخص به این موضوع دچار می‌شود، او فکر می‌کند که در حال از دست دادن یک فرصت بزرگ است و با هیجان کاری را انجام می‌دهد. در زمان خرید ارز دیجیتال باعث می‌شود شخص فکر کند نسبت به سایر اعضای فعال در بازار عقب افتاده است و به عملیاتی می‌پردازد که باعث از دست دادن می‌شود.
ترس از از دست دادن، یا FOMO، به احساس یا تصور میانگین آن دیگران در حال سرگرم شدن بیشتر، زندگی بهتری دارند یا دچار تجربه‌های بهتری می‌شوند نسبت به شما اشاره دارد. این شامل یک حس عمیق از حسادت است و تأثیری بر روی اعتماد به نفس افراد دارد.
این تنها احساس این است که ممکن است در این لحظه چیزهای بهتری که می‌توانید انجام دهید وجود داشته باشد، بلکه احساس می‌کنید در حال از دست دادن چیزی بنیادی است که دیگران در حال تجربه آن در این لحظه هستند.
این پدیده به دلیل چگونگی استفاده ویدیویی از رسانه‌های اجتماعی بطور گسترده‌ای رخ می‌دهد و می‌تواند تنش قابل توجهی در زندگی شما ایجاد کند. این می‌تواند تأثیری بر روی هر کسی داشته باشد، اما برخی از افراد در معرض خطر بیشتری هستند.
بیشتر بخوانید: 6 تکنیک کاربردی برای غلبه بر ترس و اضطراب
تاریخچه فومو چیست؟
افسوس از از دست دادن (FOMO) شاید در زمان ظهور رسانه‌های اجتماعی وارد لغت‌نامه ما شده باشد ، اما ارین ووگل، دکترای روان شناسی اجتماعی و استادیار در دانشگاه مرکز علوم بهداشتی دانشگاه اکلاهما معتقد است که احساس از دست دادن از مدت زمان طولانی‌تری وجود دارد. او می‌گوید: “انسان‌ها می‌خواهند احساس شامل شدن داشته و متعلق به یک گروه باشند.”
یکی دیگر از راه‌هایی که روان‌شناسان به بررسی FOMO پرداخته‌اند، تمرکز بر این است که احساس “تعلق” چگونه می‌تواند تأثیری بر احترام خودمان به ما بگذارد. او می‌گوید: “وقتی احساس می‌کنیم به یک جامعه درونی متعلق هستیم و دیگران از ما راضی هستند ، نسبت به خودمان احساس بهتری داریم. وقتی این احساس تأیید جامعه را از دست می‌دهیم ، به خودمان احساس بدتری داریم.”
فومو به‌طور کلی اختلال شخصیتی به حساب نمی‌آید اما چون نوعی از افسردگی به حساب می‌آید، اگر آن را تجربه می‌کنید بهتر است به درمان افسردگی خود بپردازید.
نشانه‌های فومو چیست؟
اگرچه تاکنون افسردگی از از دست دادن تجربیات (Fear of Missing Out – FOMO) به‌عنوان یک بیماری تشخیص پذیر شناخته نمی‌شود، اما طبق گزارشی که در سال 2021 در نشریه Technological Forecasting and Social Change منتشر شده است، می‌تواند علایم و نشانه‌های خاصی داشته باشد. برخی از این علایم و نشانه‌ها عبارتند از:
- بی‌اختیار چک کردن رسانه‌های اجتماعی برای دیدن آنچه دیگران در حال انجام آن هستند
- احساسات منفی در مقایسه با زندگی دیگران که به نظر می‌رسد در رسانه‌های اجتماعی دارند
- خستگی ذهنی ناشی از استفاده از رسانه‌های اجتماعی
علائم دیگر افسردگی از از دست دادن تجربیات، طبق گفته ارین ووگل، دکترای روانشناسی اجتماعی و استاد شریک در دانشکده علوم بهداشتی مرکز دانشگاه اوکلاهما، می‌تواند عبارتند از:
- زیاد برنامه‌ریزی (تلاش برای بودن در همه جا در همه زمان‌ها)
- انزوا از دیگران
- خستگی جسمانی
- احساس غم، اضطراب یا افسردگی
- مشکل در تمرکز
- مشکل در خوابیدن
چه چیزهایی باعث FOMO می‌شوند؟
سطح رضایت از زندگی
تحقیقات حاکی است که افرادی که احساس ترس از دست دادن و عدم برآورده شدن نیازهایشان را تجربه می‌کنند، به طور کلی احساس رضایت کمتری از زندگی خود دارند. یعنی ترس از دست دادن و عدم برآورده شدن نیازها با احساس رضایت از زندگی مرتبط است. علاوه بر این، این تحقیقات نشان می‌دهند که افرادی که احساس رضایت کمتری از زندگی دارند، تمایل بیشتری به فعالیت در فضای مجازی دارند و احساس بیشتری از فومو (تحریک شدید در فضای مجازی) را تجربه می‌کنند.
فومو و سن و جنسیت
مطالعات بسیاری نشان داده است که افراد با هر سنی ممکن است تجربه FOMO را داشته باشند. یک مطالعه منتشر شده در مجله Psychiatry Research نشان داد که ترس از از دست دادن به وسیله استفاده از تلفن همراه و رسانه های اجتماعی تحت تأثیر قرار می گیرد و این ارتباط با سن یا جنسیت مرتبط نیست.
همچنین این تحقیق نشان داد که هم استفاده معتدلانه از رسانه های اجتماعی و هم استفاده بیش از حد از گوشی های هوشمند با تجربه بیشتری از FOMO مرتبط است. استفاده از تلفن همراه با ترس از قضاوت منفی توسط دیگران و همچنین تأثیرات منفی بر خلق و خو مرتبط بوده است.
بیشتر بخوانید: همه چیز درباره اعتیاد به اینترنت و فضای مجازی
شبکه های اجتماعی
به عنوان یک امر جالب، جوانانی که بیشتر از دیگران از شبکه‌های اجتماعی استفاده می‌کنند، احتمالاً تجربه فومو را داشته باشند. اما عمل FOMO باعث می‌شود که این افراد بیشتر از قبل از شبکه‌های اجتماعی استفاده کنند. برای دخترانی که افسردگی را تجربه می‌کنند، تمایل به استفاده بیشتر از شبکه‌های اجتماعی وجود دارد، در حالی که برای پسران، اضطراب محرکی برای استفاده بیشتر از رسانه‌های اجتماعی است. این نشان می‌دهد که استفاده بیشتر از رسانه‌های اجتماعی می‌تواند منجر به استرس و فومو بیشتری شود. همچنین گاهی نوجوانانی که آن را احساس می‌کنند نیاز به مشاوره تحصیلی دارند.
فومو در بازارهای مالی به چه معناست؟
در بازارهای مالی، فومو به حالتی گفته می‌شود که در آن شخص در از دست دادن فرصت سرمایه‌گذاری تردید و ترس دارد. به طور مثال، فردی با پرس و جو دریافت کرده است که اگر در جایی از بازارهای مالی مثل صرافی آنلاین ارز دیجیتال سرمایه‌گذاری کند، سودی به دست خواهد آورد. به عبارت دیگر، این فرد نمی‌خواهد فرصت سرمایه‌گذاری که برای او مهیا شده است را از دست بدهد.
در حال حاضر افراد زیادی در بازار هستند که می‌‍‌ترسند قیمت ارز دیجیتال مثل سایر قیمت‌ها بالا برود و آن‌ها از کسب سود جا بمانند. به همین دلیل است که سیل نقدینگی هیجانی وارد هر یک از ارزهای دیجیتال می‌شود و قیمت به صورت کاذب بالا می‌رود و ارزش ذاتی برای خرید ارز دیجیتال در نظر گرفته نمی‌شود. این بالارفتن قیمت‌ها و فومو از جاماندن و خریدهای هیجانی، حباب را مدام بزرگ‌تر و بزرگ‌تر می‌کند تا جایی که سرمایه هوشمند، یا پول هوشمندی که دارد، از بازار عقب می‌کشد و این قیمت‌های بالا، منجر به سقوط سنگین قیمت می‌شود. دلیل این امر هم مقطعی بودن فومو است که بعد از فروکش کردن احساسات، از بین می‌رود.
چگونه با ترس از دست دادن مقابله کنیم ؟
اگر حالا متوجه شده‌اید که به اختلال فومو دچار هستید، نگران نباشید. این مشکل قابل کاهش است، البته با شرطی که بخواهید و تلاش کنید. ریشه این ترس ممکن است نارضایتی از زندگی باشد، بنابراین باید سعی کنیم تعریف خودمان از زندگی و لذت‌هایش را تغییر دهیم تا بتوانیم بیشتر لذت ببریم و خوشحال‌تر باشیم.
لازم است در کنار آن، استفاده از شبکه‌های اجتماعی مضر را کاهش دهیم و استفاده متعادل‌تری از فضای مجازی داشته باشیم. این اثر بد ممکن است در ابتدا حس بدی ایجاد کند، اما واقعا علت آن اعتیاد به شبکه‌های اجتماعی است و بعد از مدتی ممکن است بهترین حالت خود را تجربه کنید. بنابراین، با اقدام به نحوه‌ی درست، به خودتان کمک کنید.
بر روی نکات مثبت زندگی خود تمرکز کنید
منفی در ذهن خودتان نیز می‌تواند به شما کمک کند. به جای فکر کردن به “چرا همیشه این اتفاق‌ها برای من می‌افتد؟”، بهتر است به جملاتی مانند “من مشکلات را به عنوان فرصت‌های رشد می‌بینم” فکر کنید. همچنین، از تمرینات روانشناختی مثبت مانند تمرین ارزیابی روزانه ممنوعیت و یا تمرین تمرکز بر نقاط قوت خود نیز می‌توانید استفاده کنید. در نهایت، به خودتان زمان بدهید تا این تغییرات در طول زمان رخ دهد و انتظار داشته باشید که روند پیشرفت یکنواخت نخواهد بود. با مراقبت و توجه به خودتان، می‌توانید به تدریج طرز فکر منفی را ترک کنید و به زندگی مثبت و سالمی دست یابید.
از فضای مجازی دوری کنید
اگر وقت زیادی را بر روی تلفن همراه یا برنامه‌های رسانه‌های اجتماعی خود صرف می‌کنید که باعث افزایش FOMO می‌شود. کاهش استفاده خود، یا حتی انجام یک استراحت الکترونیکی که در آن از دستگاه‌های الکترونیکی دوری می‌کنید، شما را کمک می‌کند تا بیشتر بر زندگی خود تمرکز کنید بدون اینکه به طور مداوم مقایسه کنید. اگر انجام کامل استراحت الکترونیکی ممکن نیست، در نظر داشته باشید استفاده خود از برخی از برنامه‌های رسانه‌های اجتماعی که باعث احساس این می‌شود که شما از دست دادید محدود کنید. به طور موقت برنامه‌های آن را حذف کنید، محدودیت‌های روزانه برای استفاده از آن‌ها تعیین کنید، یا فهرست خود را برای حذف افرادی که احساس بدی درباره خود یا زندگی خود دارید تغییر دهید.
قدردان باشید
مطالعات تمرکز بر سپاسگزاری نشان می‌دهد که شرکت در فعالیت‌هایی که سبب افزایش سپاسگزاری می‌شوند مانند نگارش دفترچه سپاسگزاری یا به سادگی گفتن به دیگران چه چیزی را درباره آن‌ها ارزش می‌دانید، می‌تواند از خلق روحیات مثبت خود شما و اطرافیانتان پشتیبانی کند.
این اتفاق جزئی به دلیل این است که وقتی بر فراوانی چیزهایی که در زندگی خود دارید تمرکز می‌کنید، دشوار‌تر است که احساس کمبود آنچه نیاز دارید را داشته باشید. همچنین، زمانی که دیگران را خوشحال می‌کنید، خودتان نیز احساس خوبی می‌کنید.
افزایش خلقی ممکن است دقیقا آنچه لازم دارید برای رهایی از احساس افسردگی یا اضطراب باشد. احتمالا وقتی متوجه می‌شوید چقدر چیزهایی که قبلا داشته‌اید را دارید، احساس وسواس به شبکه‌های اجتماعی و ترس از از دست دادن چیزها کمتر خواهید کرد. شما شروع به احساس می کنید که آنچه در زندگی نیاز دارید را دارید و همچنین دیگران نیز دارند. این می‌تواند بسیار خوب برای سلامت روانی و عاطفی شما باشد.
ذهن آگاهی
در واقع، مدیتیشن به شما کمک می‌کند با تمرکز بر لحظه حال و افزایش آگاهی از تجربیات خود، به شناخت بهتر احساسات و افکار خود بپردازید. این به شما اجازه می‌دهد تا به موقعیت‌ها و رویدادها با حوصله و آگاهی نگاه کنید و به جای واکنش‌های نااهل و ترسناک، تصمیمات هوشمندانه‌تری بگیرید.
از طرفی، ارتباط نزدیکی بین FOMO و مدیتیشن وجود ندارد. FOMO به معنای ترس از از دست دادن (fear of missing out) است و به شما این احساس را داده که با عدم حضور در رویدادها و فعالیت‌های اجتماعی، چیزی را از دست می‌دهید. اما مدیتیشن در عملکرد با FOMO تلافی تسلط ندارد.
اما با تمرین مدیتیشن و افزایش آگاهی، می‌توانید احساسات خود را تجسم کنید و درک کنید که فومو تنها یک امواج هستند که به شما به وجود می‌آید. با این آگاهی، شما می‌توانید باعث شود تا به آرامش بیشتری در برابر این احساس برسید و آن را تسلط دهید.
بنابراین، در نهایت ذهن آگاهی ممکن است به شما کمک کند تا با توانایی کنترل و مدیریت احساسات خود، از تأثیرات مخرب FOMO کمتر دچار شوید.
سخن پایانی
به جای فکر کردن به احساس از دست دادن، به جملات مثبتی فکر کنید مانند “من قدر همه چیزی که دارم را می‌دانم” یا “من قادرم به هر چیزی که می‌خواهم دست پیدا کنم”. همچنین، از تکنیک‌های تنفس و مدیتیشن استفاده کنید تا اضطراب خود را کاهش دهید. در این مقاله به فومو چیست پرداختیم و راه‌های کاهش آن را برای شما بیان کردیم.
