بیش فعالی یا ADHD یک بیماری بسیار شایع در کودکان و بزرگسالان است. اگر کودک شما در تمرکز مشکل دارد، بیش فعال و تکانشی است و، بهترین راه کمک به او، استفاده از مشاوره کودک بیش فعال است.
بیش فعالی با فعال بودن مداوم و اختلالات رفتاری ناگهانی مشخص می‌شود و راه‌های زیادی برای کمک در مدرسه و خانه وجود دارد تا به کودکان بیش فعال کمک کند. در ادامه این مقاله با اختلال بیش فعالی و نشانه‌های آن و همچنین راه‌های درمان آن با استفاده از مشاوره کودک بیش فعال، آشنا خواهیم شد.
اختلال کم توجهی یا بیش فعالی کودکان چیست؟
اختلال کم توجهی بیش فعالی (ADHD) اختلالی است که باعث می‌شود کودکان با توجه کردن، بسیار فعال بودن و رفتار تکانشی دست و پنجه نرم کنند. از آنجایی که کودکان بیش فعال با فعالیت‌های روزانه مانند نشستن، تمرکز بر آموزش، منظم ماندن و انتظار نوبت خود دست و پنجه نرم میکنند، این اختلال می‌تواند از نظر رفتاری و تحصیلی و همچنین رفتار مربی با کودک بیش فعال تأثیر بگذارد. برای اینکه کودک مبتلا به ADHD تشخیص داده شود، علائم باید حداقل در دو موقعیت (مدرسه و خانه) برای یک دوره ۶ ماهه بر زندگی روزمره کودک قابل تشخیص باشد.
نیمکره راست مغز رفتار اجتماعی، تکانشگری و توجه را تنظیم می‌کند، بنابراین ADHD یا همان اختلال کم توجهی یا بیش فعالی کودکان، نتیجه کاهش فعالیت راست مغز است. کاهش فعالیت سمت راست مغز علت بیش فعالی کودکان، رفتارهای اجتماعی نامناسب، اقدامات تکانشی و عدم توجه کودکان مبتلا به ADHD است. بهترین برنامه درمانی ADHD کودک، نوع خاص ADHD کودک تشخیص و آن را مورد بررسی قرار می‌دهد.
به طور کلی ۳ نوع مختلف از انواع بیش فعالی کودکان وجود دارد: نوع بی توجه، نوع بیش فعال- تکانشی و نوع ترکیبی:
در نوع بی توجه، کودکان برای تمرکز روی کارها و فعالیت‌ها تلاش میکنند، در نوع بیش فعال- تکانشی، کودکان با نیاز دائمی به فعال بودن و تمایل به انجام بدون فکر کردن دست و پنجه نرم میکنند و در آخر در نوع ترکیبی، کودکان با بی توجهی، بیش فعالی و تکانشگری دست و پنجه نرم میکنند. آیا فکر می کنید فرزند شما ممکن است بیش فعالی یا اختلال کم توجهی داشته باشد؟ در ادامه این مقاله نحوه تشخیص علائم و نشانه‌های اختلال بیش فعالی، کمبود توجه و دریافت کمک‌های مورد نیاز آمده است:
نشانه های بیش فعالی در کودکان
همه افراد در یک زمان علائم ADHD و نشانه های بیش فعالی را نشان می‌دهند. اما کودکان مبتلا به ADHD بسیار بیشتر از سایر کودکان هم سن و سال خود با آنها دست و پنجه نرم میکنند. علامت و نشانه اصلی این اختلال مشکل در تمرکز است که روی آینده کودکان بیش فعال بسیار تاثیر می‌گذارد.
اختلال کم توجهی یا بیش فعالی کودکان، مشکل گروهی از مهارت‌ها به نام عملکرد اجرایی است. این مهارت‌ها شامل سازماندهی و مدیریت احساسات است که معمولاً برای کودکان مبتلا به ADHD به نوعی چالش تبدیل می‌شود. ADHD در همه بچه‌ها یکسان به نظر نمی‌رسد و نشانه‌های آن در سنین مختلف متفاوت به نظر می‌رسند. برخی از این نشانه‌ها ممکن است حتی اگر ADHD هم از بین نرود، با بزرگتر شدن کودکان ناپدید شوند.
یک نشانه گیج کننده از ADHD وجود دارد. بچه‌هایی که در بیشتر مواقع در تمرکز مشکل دارند، اغلب می‌توانند روی چیزهایی که واقعاً جالب می‌دانند، خیلی خوب تمرکز کنند. به عنوان مثال، آنها ممکن است ساعت‌ها روی انجام یک ورزش تمرکز کنند، اما فقط برای چند دقیقه روی انجام تکالیف تمرکز کنند. در ادامه با برخی از علائم و نشانه های بیش فعالی در کودکان، با توجه به گروه سنی مختلف بیشتر آشنا می‌شویم:
نشانه های بیش فعالی در کودکان پیش دبستانی
- کودک دستورالعمل‌ها را نادیده می‌گیرد یا از آنها پیروی نمی‌کند.
- کودک بدون اجازه به وسایل دست میزند.
- کودک نیاز به یادآوری مکرر برای توقف و گوش دادن دارد.
- کودک زمانی که انتظار می رود ساکت باشد، حرکت می‌کند، بی قرار می‌شود یا صحبت می‌کند.
بیشتر بخوانید:
درباره تربیت و مراقبت از کودک اوتیسم بدانید
نشانه های بیش فعالی در کودکان دبستانی
- به نظر می‌رسد کودک خیالباف و پریشان است و به راحتی تمرکز خود را از دست می‌دهد.
- کودک اغلب وسائل و اشیا را گم می‌کند یا چیزهایی را فراموش می‌کند.
- کودک اغلب بی قرار است.
- کودک قبل از انجام کارها به عواقب آن فکر نمی‌کند.
نشانه های بیش فعالی در نوجوانان
- در سازماندهی و اولویت بندی کارها مشکل دارد.
- به صورت تکانشی عمل می‌کند یا کارهای خطرناکی انجام می‌دهد.
- بیش از حد بی قراری می‌کند و حرف میزند.
- در رعایت ضرب الاجل‌ها و اتمام کارها مشکل دارد.
از دیگر نشانه‌ها و علائم بیش فعالی در کودکان و نوجوانان می‌توان به موارد زیر هم اشاره کرد:
- بی قراری یا ضربه زدن به دست یا پا
- در صندلی خود بیش از اندازه حرکت میکنند
- زمانی که انتظار می‌رود ساکن بمانند، صندلی خود را ترک میکنند
- دویدن به اطراف یا بالا رفتن در شرایطی که مناسب نیست
- قادر به بازی یا شرکت در فعالیت‌های اوقات فراغت نیست
- بیش از حد حرف زدن
- قبل از اینکه سؤال کامل شود، پاسخ می‌دهند
- سختی انتظار در صف
- قطع صحبت یا دخالت در صحبت دیگران
خصوصیات بچه های بیش فعال
هنگامی که بسیاری از مردم به اختلال کمبود توجه یا بیش فعالی فکر میکنند، کودکی خارج از کنترل را در حال حرکت به طور دائمی تصور میکنند که از دیوارها می‌پرد و همه وسایل را به هم میزند. اما واقعیت بسیار پیچیده‌تر از اینها است. برخی از کودکان مبتلا به ADHD بیش فعال هستند، در حالی که برخی دیگر ساکت می‌نشینند و توجه خود را روی مسائل دیگر نشان می‌دهند. برخی تمرکز بیش از حد روی یک کار دارند و در انتقال آن به کار دیگری مشکل دارند. دیگران فقط کمی بی توجه هستند، اما بیش از حد تکانشی هستند.
در این بین خصوصیات بچه های بیش فعال از همه پیچیده‌تر است. در حالی که بسیاری از کودکان به طور طبیعی کاملاً فعال هستند، کودکانی که علائم بیش فعالی و اختلال کمبود توجه دارند همیشه در حال حرکت هستند. آنها ممکن است سعی کنند چندین کار را همزمان انجام دهند و از یک فعالیت به فعالیت دیگر بپرند. حتی زمانی که مجبور می‌شوند ثابت بنشینند، که ممکن است برایشان بسیار سخت باشد، پایشان ضربه میزند، پایشان می‌لرزد یا انگشتانشان طبل میزند.
مدام بی قراری و غر زدن، مشکل داشتن با در یک جا نشستن و یا بازی‌های آرام، حرکت کردن به طور مداوم و دویدن یا بالا رفتن از مکان‌های نامناسب، بیش از حد صحبت کردن و غیره از خصوصیات بچه های بیش فعال است.
تست بیش فعالی کودکان
اگرچه ممکن است کودک شما علائمی داشته باشد که به نظر می‌رسد بیش فعال باشد، اما ممکن است مشکل چیز دیگری باشد. به همین دلیل است که برای بررسی آن به تست بیش فعالی کودکان، پزشک یا کمک مشاوره کودک بیش فعال نیاز دارید.
هیچ آزمایش مشخص یا تست بیش فعالی کودکان وجود ندارد. در عوض، تشخیص آن فرآیندی است که چندین مرحله را طی می‌کند و شامل جمع‌آوری اطلاعات زیادی از منابع متعدد است. شما، فرزندتان، مدرسه فرزندتان و سایر مراقبان او باید در ارزیابی رفتار فرزندتان مشارکت داشته باشید. مشاوره کودک همچنین از شما می‌پرسد که کودک شما چه علائمی دارد، این علائم از چه زمانی شروع شده است و چگونه رفتار فرزند شما روی سایر اعضای خانواده تأثیر می‌گذارد. معمولا دکتر روانشناس کودک بیش فعال، ADHD را در کودکان پس از آن تشخیص می‌دهد که کودک شش مورد یا بیشتر از موارد علائم خاص بی‌توجهی یا بیش فعالی را به طور منظم به مدت بیش از ۶ ماه، در حداقل دو حالت نشان داده باشد.
مشاوره بیش فعالی کودکان
چند گزینه درمانی برای بیش فعالی وجود دارد و متخصصان مختلفی در این موارد می‌توانند به کودکان بیش فعال دارای ADHD و والدین آنها کمک کنند. متخصصان سلامت روان و مشاوره بیش فعالی کودکان، به کودکان و خانواده‌ها کمک میکنند تا اختلال بیش فعالی را درک کرده و با آن کنار بیایند و راهی برای پیشگیری از عوارض بیش فعالی کودکان بیابند. برخی ممکن است رفتار درمانی هم انجام دهند که شامل یک سیستم پاداش برای کمک به تبدیل رفتارها و عادات منفی به رفتارهای مثبت است.
یک مشاوره بیش فعالی کودکان سایر مسائل مربوط به سلامت روان را که ممکن است کودک درگیر آن باشد را ارزیابی و تشخیص می‌دهد و تعیین می‌کند که آیا علائم ممکن است شامل یک بیماری همزمان مانند اضطراب یا افسردگی باشد یا خیر. در نهایت هدف یک مشاوره بیش فعالی کودکان، علاوه بر کمک و درمان بیش فعالی کودکان و کنترل بچه های بیش فعال، دستیابی به نتایج بهتر در زمینه‌های مختلف زندگی با تعیین اهداف و کمک به کودک در یافتن راه‌های رسیدن به آنهاست.
در آخر
راه های زیادی برای درمان اختلال کم توجهی یا بیش فعالی کودکان (ADHD) و کمک به مدیریت علائم آن وجود دارد؛ از دارو و درمان توسط مشاوره کودک بیش فعال در مرکز مشاوره های تخصصی گرفته تا تغییرات سبک زندگی مانند خواب بیشتر. این درمان‌ها کلیدی برای مدیریت علائم و چالش‌های ADHD هستند.
