اهمیت عزت نفس کودکان در چیست؟

عزت نفس به این معنی است که مردم چقدر برای خود ارزش قائل هستند و معتقدند که در دنیای خود چقدر مهم هستند. ممکن است بشنوید که مردم در مورد اهمیت عزت نفس کودکان و به ویژه عزت نفس مثبت صحبت می‌کنند. اما منظور از عزت نفس و یا همان اعتماد به نفس دقیقا چیست؟ و چرا انقدر اهمیت دارد؟

به زبان ساده، عزت نفس مثبت زمانی شکل می‌گیرد که افراد نسبت به خود احساس خوبی داشته باشند. درباره عزت نفس کودکان و چگونگی کمک به آن‌ها و همچنین اهمیت عزت نفس کودکان در این مقاله بیشتر صحبت خواهیم کرد.

عزت نفس چیست؟

عزت نفس یعنی دوست داشتن خود، احساس ارزشمند بودن، باور به خود و آگاهی از استعدادها و توانایی‌های فردی و شخصیتی و دانستن کارهایی که به خوبی انجام می‌دهید.

عزت نفس در کودکان این اعتماد را می‌دهد تا چیزهای جدید را امتحان کرده و زمانی که همه چیز طبق برنامه پیش نمی رود دوباره تلاش کنند، کارهایی را انجام دهند که ممکن است از آنها لذت نبرند یا در حالت عادی در آنها خوب نباشند و به جای اجتناب از آنها با چالش‌ها روبرو شوند. هنگامی که کودکان چیزهای جدید را امتحان می‌کنند، با چالش‌هایی روبرو می شوند و به عقب بر می‌گردند، یاد می‌گیرند و در عین حال رشد می‌کنند. به همین دلیل است که عزت نفس کودکان می‌تواند بخش مهمی از رشد آنها باشد.

کودکان با عزت نفس بالا

به طور کلی می‌توان گفت کودکان با عزت نفس بالا و اعتماد به نفس مثبت احساس اعتماد به نفس و توانایی بیشتری می‌کنند، برای خود و توانایی‌هایشان ارزش قائل هستند و به کارهایی که می‌توانند انجام دهند افتخار کرده و می‌خواهند بهترین تلاش خود را در هر کاری ارائه دهند؛ همچنین احتمال بیشتری وجود دارد که نسبت به شخصیت خود مطمئن باشند و از خودشان دفاع کنند و در مواقعی که به آن نیاز دارند درخواست کمک کنند.

کودکان با عزت نفس بالا انعطاف پذیر هستند و حتی زمانی که اشتباه می‌کنند احساس غرور دارند، مستقل‌تر از سایر کودکان رفتار کرده و بر فعالیت ها و رویدادهای زندگی خود احساس کنترل دارند. در ایجاد روابط راحت و مطمئن هستند و شجاعت تصمیم گیری دارند، حتی در مواجهه با فشار همسالان و دوستان خود.

بچه‌ها با سخت کوشی برای رسیدن به یک هدف و دیدن سختی کار و تلاش برای بدست آوردن چیزی، عزت نفس مثبت پیدا می‌کنند. به انجام رساندن کارها به آنها نشان می‌دهد که برای رویارویی با چالش‌های جدید، آنچه لازم است را دارند. موفقیت آنها باعث می‌شود احساس خوبی نسبت به خودشان داشته باشند و یاد می‌گیرند که حتی شکست خوردن هم اشکالی ندارد. وقتی بچه‌ها در کاری خوب عمل می‌کنند، دیگران را خوشحال می‌کند، مانند دوستانشان و بزرگسالانی که به آنها اهمیت می‌دهند. این بازخورد همچنین باعث می‌شود احساس خوبی در آنها ایجاد شده و با گذشت زمان، عزت نفس کودکان رشد پیدا می‌کند.

کودکان با عزت نفس پایین

کودکان با عزت نفس پایین از سوی دیگر عموماً احساس بی ارزشی می‌کنند. رشد احساس عزت نفس خیلی زود در زندگی شروع می‌شود. تمجید و تشویق والدین یا افراد مهم در سال‌های اولیه، احساسات مثبتی را که کودکان نسبت به خود دارند تقویت می‌کند و آنها را تشویق می‌کند تا به موفقیت ادامه دهند. همه کودکان دوره‌هایی از عزت نفس پایین را پشت سر می‌گذارند که شامل کمبود اعتماد به نفس می‌شود. این عمدتا به دلیل فقدان بازخورد تأیید و مثبت از سوی دیگران است.

کودکان با عزت نفس پایین بیشتر از سایر کودکان همسن و سال خود از خود انتقاد می‌کنند و به اصطلاح به خودشان سخت می‌گیرند، احساس می‌کنند به خوبی بچه‌های دیگر نیستند و یا سایرین را بسیار بالاتر و قدرتمندتر از خود می‌بینند. کودکان با اعتماد به نفس پایین، بیشتر به زمان‌هایی که شکست می خورند فکر می‌کنند تا به زمان‌هایی که موفق می‌شوند و همیشه شک دارند که می توانند کارها را به خوبی انجام دهند. کودکانی که عزت نفس پایینی دارند، نسبت به خود مطمئن نیستند. اگر فکر می‌کنند دیگران آنها را نمی پذیرند، ممکن است در آن جمع شرکت نکنند. ممکن است اجازه دهند دیگران با آنها بد رفتار کنند و به سختی از خود دفاع کنند. آنها ممکن است به راحتی تسلیم شوند یا اصلاً تلاشی برای مبارزه نکنند. بچه‌هایی که عزت نفس پایینی دارند، وقتی اشتباه می‌کنند، شکست می‌خورند و به سختی با آن کنار می‌آیند؛ در نتیجه ممکن است آن‌طور که می‌توانند خوب عمل نکنند.

عوامل تاثیر گذار بر عزت نفس کودکان

کودکانی که احساس خوبی نسبت به خود دارند، اعتماد به نفس کافی برای امتحان کردن چیزهای جدید دارند. آنها به احتمال زیاد بهترین تلاش خود را می‌کنند و برای کاری که می توانند انجام دهند احساس غرور می‌کنند. عزت نفس به کودکان کمک می‌کند تا با اشتباهات خود کنار بیایند و دوباره تلاش کنند، حتی اگر باز هم شکست بخورند. در نتیجه، عزت نفس به بچه ها کمک می‌کند در مدرسه، خانه و با دوستان بهتر عمل کنند. اما چه عواملی در شکل گیری عزت نفس کودکان موثر است؟

عزت نفس می‌تواند از همان دوران کودکی شروع شود و در طول زمان به آرامی توسعه بیابد. عزت نفس در کودکان پیش دبستانی می‌تواند فقط به این دلیل شروع شود که کودک احساس امنیت، دوست داشتن و پذیرش کند. زمانی که کودک توجه مثبت و مراقبت محبت آمیز را دریافت کند، آغازی بر رشد اعتماد به نفس کودک است. با تبدیل شدن نوزادان به کودکان نوپا و خردسال، می‌توانند برخی کارها را به تنهایی انجام دهند. وقتی می‌توانند از مهارت‌های جدید خود استفاده کنند، نسبت به خودشان احساس خوبی دارند. عزت نفس آنها زمانی رشد می‌کند که والدین به آنها توجه کنند و بازی هایی برای افزایش عزت نفس کودکان انجام دهند.

دوستی نیز یکی از عوامل تاثیر گذار بر بالا بردن عزت نفس کودکان است. این بدان معنا نیست که کودکان باید دوستان زیادی داشته باشند یا محبوب باشند. فقط داشتن یک دوست که شما را همانگونه که هستید بپذیرد می‌تواند بر عزت نفس و خوددوستداری کمک کند. به فرزندتان کمک کنید تا نقاط قوت خود را کشف کند. حتی می‌توانید به فرزندتان کمک کنید که «لنگر شایستگی» برای ایجاد عزت نفس ایجاد کند. لنگر شایستگی به بچه‌ها کمک می‌کند تا خاطره کاری را که در گذشته به خوبی انجام داده‌اند به یاد بیاورند. این به آن‌ها اجازه می‌دهد تا از شادی و اعتماد به نفس بهره ببرند و در هنگام مقابله با چالش‌ها، این احساس را با خود همراه کنند.

روش های افزایش عزت نفس در کودکان و نوجوانان

روش‌های زیادی برای افزایش عزت نفس در کودکان و نوجوانان وجود دارد که مشاور کودک، والدین و مربیان کودک و نوجوان می‌توانند از آن‌ها کمک بگیرند تا فرزند و دانش آموز خود را به درستی پرورش دهند.

برای افزایش عزت نفس در کودکان و نوجوانان، به فرزندتان کمک کنید تا انجام کارها را بیاموزد. در هر سنی، چیزهای جدیدی برای کودکان وجود دارد که باید یاد بگیرند. حتی در دوران کودکی، یادگیری در دست گرفتن فنجان یا برداشتن اولین قدم‌ها باعث ایجاد حس تسلط و لذت می‌شود. همانطور که کودک شما رشد می‌کند، چیزهایی مانند یادگیری لباس پوشیدن، خواندن یا دوچرخه سواری شانسی برای رشد عزت نفس آنها است.

زمانی که به کودکان یاد می‌دهید که چگونه کارها را انجام دهند، ابتدا به صورت عملی به آنها نشان دهید و سپس اجازه دهید هر کاری که می‌توانند انجام دهند، حتی اگر اشتباه کنند. مطمئن شوید که فرزند شما فرصتی برای یادگیری، تلاش و احساس غرور دارد. چالش‌های جدید را خیلی آسان یا خیلی سخت نکنید. انتقاد تند را ممنوع کنید پیام‌هایی که کودکان درباره خودشان از دیگران می‌شنوند به راحتی به احساس آنها نسبت به خودشان تبدیل می‌شود. کلمات تند مثل تو خیلی تنبلی! مضر هستند، نه انگیزه دهنده. وقتی بچه‌ها پیام‌های منفی درباره خودشان می شنوند، به عزت نفس کودکان آسیب می‌رساند.

روی نقاط قوت تمرکز کنید. به کارهایی که فرزندتان به خوبی انجام می‌دهد و از آن لذت می‌برد توجه کنید. اطمینان حاصل کنید که فرزند شما فرصتی برای رشد این نقاط قوت دارد. اگر می‌خواهید به عزت نفس در کودکان ابتدایی کمک کنید تا احساس خوبی نسبت به خودشان داشته باشند، بیشتر روی نقاط قوت تمرکز کنید تا نقاط ضعف.

نقش والدین در افزایش عزت نفس کودکان

هر کودکی متفاوت است. عزت نفس ممکن است برای برخی از کودکان آسان‌تر از دیگران باشد و برخی از کودکان در زندگی خود با چیزهایی روبرو می‌شوند که می‌تواند عزت نفس آنها را کاهش دهد. اما حتی اگر عزت نفس کودک پایین باشد، می توان آن را بالا برد و والدین در افزایش عزت نفس کودکان نقش کلیدی ایفا می‌کنند. در ادامه کارهایی را بررسی می‌کنیم که والدین می توانند انجام دهند تا عزت نفس در کودکان و نوجوانان را تقویت کنند.

فرزندتان را تحسین کنید، اما این کار را عاقلانه انجام دهید. البته خوب است که از کودکان تعریف کنیم و در حقیقت تمجید شما راهی برای نشان دادن افتخار شماست. اما برخی از راه‌های تمجید از بچه‌ها در واقع می‌تواند نتیجه معکوس داشته باشد. برای مثال زیاد تعریف نکنید! ستایشی که احساس نمی‌شود به دست آمده باشد، درست نیست. به عنوان مثال بعد از شکست او در بازی، بهتر است بگویید، “می‌دانم که بهترین بازی تو نبود، اما همه ما روزهای بدی داریم. من به تو افتخار می‌کنم که تسلیم نشدی.”

وقتی برای کارهای روزمره تلاش می‌کنید الگوی خوبی برای کودکان هستید مثل چیدن برگ ها، درست کردن غذا، تمیز کردن ظروف یا شستن ماشین. فرزند شما یاد می‌گیرد که برای انجام تکالیف، تمیز کردن اسباب بازی‌ها یا مرتب کردن تخت، تلاش کند. بگذارید بچه‌ها کمک کنند و ببخشند. عزت نفس زمانی رشد می‌کند که کودکان ببینند کاری که انجام می‌دهند برای دیگران مهم است. بچه‌ها می‌توانند در خانه کمک کنند، یک پروژه در مدرسه انجام دهند یا به خواهر یا برادرشان لطف کنند. کمک کردن و اعمال محبت آمیز باعث ایجاد عزت نفس و سایر احساسات خوب در کودک می‌شود.

در آخر

اهمیت عزت نفس کودکان نشان می‌دهد که کودکان با عزت نفس مثبت احساس اعتماد به نفس و توانایی می‌کنند، برای خود و توانایی‌هایشان ارزش قائل هستند و بهترین تلاش خود را ارائه می‌دهند. تغییراتی مانند شروع یک مدرسه جدید، تغییر خانه یا تغییر در خانواده نیز می‌تواند بر اعتماد به نفس کودک تأثیر بگذارد و در این شرایط است که اهمیت عزت نفس در کودکان خودش را نشان می‌دهد. در مرکز مشاوره بینش نوین، به والدین آموزش داده می شود تا بهترین نحوه تربیت کودک با انجام دهند. روش هایی که در موسسه بینش نوین به والدین و حتی خود کودک گفته می شود، عزت نفس کودکان را بالا می برد و انها را مستقل می کند.