زوج درمانی

در این بخش به این اشاره خواهیم کرد که انواع رویکرد زوج درمانی چیست. زوج درمانی مدرن طیف گسترده ای از رویکردها از جمله زوج درمانی گاتمن را در بر می گیرد. باوجود تفاوت در نظریه پردازی و روش ها، همه آن ها یک هدف مشترک دارند: کمک به زوجین برای بهبود ارتباط، کاهش تنش ها و ایجاد رابطه ای سالم تر. درمانگران بر اساس آموزش ها، تجربه و نیازهای هر زوج، مناسب ترین رویکرد یا ترکیبی از رویکردها را انتخاب می کنند. در ادامه به برخی از این رویکردهای رایج اشاره می کنیم:

زوج درمانی شناختی-رفتاری (CBCT)

ریشه این رویکرد در درمان شناختی-رفتاری (Cognitive Behavioral Couple Therapy) است و بر نقش افکار، باورها و رفتارهای زوجین در شکل گیری مشکلات رابطه ای تأکید دارد. CBCT به زوجین کمک می کند تا افکار ناکارآمد (مانند ذهن خوانی، پیش بینی فاجعه بار) و الگوهای رفتاری منفی (مانند سرزنش کردن، انتقاد مداوم) را که به تعارضات دامن می زنند، شناسایی کرده و آن ها را با افکار سازنده تر و رفتارهای مثبت تر جایگزین کنند. در این رویکرد تمرکز اصلی بر آموزش مهارت هایی مانند حل مسئله، گفتگوی سازنده و مدیریت تعارض است. درمان رفتاری یکپارچه نگر (IBCT) نیز از این شاخه مشتق شده و ترکیبی از پذیرش و تغییر است و به زوج ها کمک می کند به جای تغییر دادن یکدیگر، تفاوت هایشان را بپذیرند.

درمان مبتنی بر هیجان(EFT)

رویکرد زوج درمانی هیجان مدار (Emotionally Focused Therapy) که عمدتاً با نام دکتر سو جانسون (Dr. Sue Johnson) شناخته می شود و بر اساس نظریه دلبستگی بزرگسالان بنا شده است، بر نقش هیجانات در شکل گیری الگوهای تعاملی زوجین تمرکز دارد. EFT به زوجین کمک می کند تا چرخه های هیجانی منفی و مخربی که در آن گرفتار شده اند را شناسایی کنند، نیازهای عاطفی خود را درک کرده و آن ها را به شیوه ای سالم به شریکشان بیان کنند. هدف اصلی این رویکرد زوج درمانی، بازسازی پیوند عاطفی امن و نزدیک بین زوجین و ایجاد تجربه های هیجانی جدید و مثبت در رابطه است.

زوج درمانی گاتمن (Gottman Method)

رویکرد گاتمن در مشاوره بر اساس تحقیقات گسترده بر هزاران زوج، به بررسی الگوهای ارتباطی موفق و آسیب زا می پردازد. زوج درمانی گاتمن بر تقویت دوستی در رابطه، مدیریت سازنده تعارضات (چه قابل حل و چه حل نشدنی) و ایجاد معنای مشترک در زندگی تمرکز دارد و ابزارها و تمرینات مشخصی را برای بهبود رابطه ارائه می دهد.

زوج درمانی روانکاوانه

این رویکرد به بررسی عمیق تر ریشه های ناخودآگاه مشکلات رابطه ای می پردازد که ممکن است از تجربیات گذشته یا الگوهای دلبستگی اولیه نشأت گرفته باشند. هدف، درک تأثیر این عوامل ناخودآگاه بر رابطه فعلی و ایجاد تغییر از طریق بینش عمیق تر است.

درمان متمرکز بر راه حل (SFT)

برخلاف برخی رویکردها که بر ریشه مشکلات تمرکز دارند، این رویکرد متمرکز بر راه حل (Solution-Focused Therapy) بر شناسایی توانمندی ها، موفقیت های پیشین زوجین و کمک به آن ها برای یافتن و ساختن راه حل های عملی برای مسائل فعلی متمرکز است. این درمان معمولاً هدفمند و کوتاه مدت است.

روایت درمانی (Narrative Therapy)

این رویکرد به زوجین کمک می کند تا داستان هایی را که درباره خود، یکدیگر و مشکلاتشان تعریف می کنند، بررسی کنند. روایت درمانی به زوجین این امکان را می دهد تا داستان های محدودکننده یا منفی را بازنگری کرده و داستان های جدید و توانمندکننده تری درباره رابطه خود بنویسند که به تغییر دیدگاه ها و بهبود رابطه منجر شود.

درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد ( ACT)

رویکرد مبتنی بر پذیرش و تعهد (Acceptance and Commitment Therapy) زوجین را تشویق می کند تا احساسات و افکار دشوار را پذیرفته (به جای جنگیدن با آن ها) و همزمان به انجام اعمالی متعهد شوند که با ارزش های فردی و مشترکشان در رابطه همسو هستند. این رویکرد بر انعطاف پذیری روانشناختی در رابطه تأکید دارد.

زوج درمانی مبتنی بر طرحواره (Schema Therapy)

این رویکرد به شناسایی و تغییر الگوهای عمیق و ریشه داری (طرحواره ها) می پردازد که در دوران کودکی شکل گرفته اند و بر نحوه درک و تعامل فرد در روابط بزرگسالی تأثیر می گذارند.