مدل شش عاملی بهزیستی روانشناختی نظریه ای است که توسط كارول ریف تهیه شده است و شش عاملی را كه می تواند در بهزیستی، رضایت و شادی ذهنی فرد تأثیر بگذارد، شناسایی می كند.

بهزیستی روانی شامل روابط مثبت با دیگران، تسلط شخصی، خودمختاری، پذیرش خود، احساس هدف در زندگی و رشد و تکامل فردی است.

تست بهزیستی روانی پرسشنامه ۸۲ سوالی است که در آن پاسخ دهندگان ویژگی خود را در مورد هر آیتم، مطابق مقیاس ۱ تا ۶ درجه ای ارزیابی می‌کنند. در زیر توضیحات مربوط به هر معیار در تست بهزیستی روانی آمده است:

•  خودمختاری (Autonomy): امتیازات بالا نشان می دهد پاسخ دهنده مستقل است و رفتار خود را بدون در نظر گرفتن فشار اجتماعی تنظیم می کند.
•  تسلط محیطی (Environmental Mastery): نمرات بالا نشان می‌دهد که پاسخ دهنده به طور موثر فرصت‌ها را غنیمت می‌شمارد و حس کنترل بر عوامل و اقدامات محیطی، از جمله مدیریت فعالیت‌های روزمره و ایجاد موقعیت‌هایی برای تأمین نیازهای شخصی را دارد.
•  رشد شخصی (Personal Growth): نمرات بالا نشان می دهد که پاسخ دهنده در حال رشد، اتخاذ تجربیات جدید و مشاهده پیشرفت در رفتار و شخصیت در طول زمان است.
•  روابط مثبت با افراد دیگر (Positive Relations With others): نمرات بالا نشان دهنده تعهد پاسخ دهنده به روابط سازنده با دیگران است که شامل همدلی، نزدیکی و محبت متقابل می باشد.
•  هدف در زندگی (Purpose in life): نمرات بالا نشان دهنده جهت گیری قاطع پاسخ دهنده به سمت هدف و اعتقاد به معنای زندگی است.
•  پذیرش خود (Self – Acceptanse): امتیازات بالا بیانگر نگرش مثبت پاسخ دهنده به خود است. در این حالت فرد گذشته و هویت خود را پذیرفته و ویژگی های مثبت و منفی اش را تصدیق می کند.

بهزیستی نمی تواند فقط در ذهن شما وجود داشته باشد. بهزیستی ترکیبی از احساس خوب و همچنین داشتن معنا، روابط خوب و موفقیت است.                                                                                                                                                                                                                                                         “مارتین سلیگمن“

کاربردهای تست بهزیستی روانی ریف چیست؟

 کاربرد تست بهزیستی روانی در مدارس

در آموزش و پرورش، این تست می‌تواند در بسیاری از موارد، مانند بخشی از پذیرش و ارزیابی نهایی در یک مرکز مشاوره، مورد استفاده قرار گیرد. مشاوران می توانند ببینند که جلسات مشاوره چه تأثیری در بهزیستی روانشناختی دانش آموزان و دانشجویان دارد.

مشاوران همچنین می‌توانند در گفتگوی خود با دانش آموزان و دانشجویان، در مورد دستیابی به هدف معنادار در زندگی در روند یافتن شغل ایده‌آل، از آن استفاده کنند. مطالعات نشان می‌دهد که افراد با بهزیستی بالاتر عملکرد تحصیلی بهتری داشته و می‌توانند به طور هدفمند و معنادار مسیر تحصیلی بهتری را طی نمایند.

 کاربرد تست بهزیستی روانی در مشاغل

از آزمون ریف می‌توان در زمینه ارتقاء عملکرد کارکنان استفاده نمود. شواهد نشان می‌دهد کسانی که بهزیستی روانی بالایی دارند عملکرد شغلی بهتری داشته و برای اهداف مشترک سازمان بیشتر تلاش می‌کنند. همچنین مطالعات نشان می‌دهد که بهزیستی روانی باعث افزایش تعهد سازمانی و کاهش غیبت و ترک شغل می‌شود.

 کاربرد تست بهزیستی روانی در مراکز مشاوره

تست ریف را می‌توان به عنوان ابزاری برای آگاهی از نتایج برنامه های مشاوره به کار برد. امروزه برخی از روش‌های درمانی در کلینیک‌های زوانشناسی مورد استفاده قرار می گیرد که به عنوان بهزیستی درمانی از آن یاد می شود.

به طور کلی استفاده از رویکردهای مثبت‌نگر به درمان، نیازمند سنجش و پیگیری میزان بهزیستی در مراجعین است که این تست می تواند ابزار خوبی برای پیگیری نتایج مداخلات باشد.

بهزیستی روانی چیست؟

بهزیستی روانی ریف (PWB) اصلاحی است که به حالات ذهنی مثبت مانند خوشبختی یا رضایت اشاره دارد. بهزیستی مفهومی چند وجهی است. این واژه اغلب به عنوان یکی از مشخصه های بارز بشر دوستانه برای رشد و تعالی است که به افراد کمک می کند تا معنا و جهت زندگی را پیدا نموده و پتانسیل واقعی خود را دریابند.

در گذشته بیشتر افرادی که سلامت روان را مورد بحث قرار می دادند تاکیدشان روی اختلالات روانی و راه های مقابله با آن بود. اما سالهای اخیر شاهد یک تغییر شور آور در مطالعات روانشناسی از تأکید بر اختلال به تمرکز بر بهزیستی و سلامت روانی مثبت بوده ایم.

این تغییر بر این اساس استوار است که سلامت روانی بیش از آنکه به نداشتن بیماری تمرکز کند به عنوان داشتن ویژگی های مثبت مانند عزت نفس، روابط اجتماعی مطلوب، رضایت و هدف در زندگی در نظر گرفته می شود. برای سنجش عزت نفس می‌توانید از تست عزت نفس کوپر اسمیت استفاده کنید. 

توجه مثبت به سلامتی خصوصاً در تحقیقات اخیر روانشناسی بسیار برجسته بوده است. اما همچنین اپیدمیولوژیست ها، دانشمندان علوم اجتماعی، اقتصاددانان و سیاست گذاران را نیز به خود جلب کرده است.

این دیدگاه مثبت در قوانین سازمان بهداشت جهانی نیز گنجانده شده است، جایی که سلامتی به عنوان وضعیتی کامل از نظر جسمی، روحی و اجتماعی و نه صرفاً عدم وجود بیماری یا ناتوانی تعریف شده است.

عناصر اصلی بهزیستی روانشناختی

بهزیستی روانی دو جنبه مهم دارد. اولین مورد مربوط به میزان تجربه عواطف مثبت و احساس شادی در افراد است. از این جنبه بهزیستی روانی گاهی اوقات به عنوان بهزیستی ذهنی یاد می‌شود. بهزیستی ذهنی بخشی ضروری از بهزیستی روانی است، اما به تنهایی کافی نیست.

برای درک اینکه چرا احساس شادی و خوشحالی به تنهایی کافی نیست بیایید به یک مثال توجه کنیم. مکانی را تصور کنید که همه چیزهایی که دوست دارید در آن فراهم است. مثلا در یک قایق تفریحی با انواع غذاها و نوشیدنی ها در حال آفتاب گرفتن هستید.

در این حالت حس مثبت و احساس شادی را تجربه می کنید. این کار شاید برای مدت زمان مشخص لذت بخش باشد اما اکثر مردم در بلند مدت نمی توانند از آن لذت ببرند.

این مثال این واقعیت را نشان می دهد که برای اینکه واقعاً احساس خوبی داشته باشیم، باید علاوه بر حس مثبت، هدف را نیز تجربه کنیم. بنابراین مولفه دوم مهم بهزیستی روانشناختی عبارتند از این احساس که کاری که با زندگی خود انجام می دهیم هدف دارد.

بنابراین دو بعد اصلی بهزیستی احساس لذت و هدف در زندگی است. درک این عناصر، چند بعدی یا چند وجهی است و جنبه های زیر را در بر می گیرد:

•  عاطفه (Affection): در کسانی که بهزیستی روانی بالایی دارند احساس مثبت بر احساسات منفی غلبه دارد.
•  شناخت (cognition):  افرادی که بهزیستی روانی دارند، رضایت از زندگی را تجربه می کنند. به نظر آنها زندگی قابل درک و کنترل می باشد.
•  رفتار (Behavior): افرادی که بهزیستی روانی بالایی دارند چالشهای زندگی را می پذیرند و به کار و فعالیت علاقه دارند.
•  روابط (Relationships):  کسانی که بهزیستی روانی بالایی دارند به دیگران اعتماد می کنند و از تعامل اجتماعی مطلوبی برخوردارند.

چرا بهزیستی روانی برای سلامت عمومی مفید است؟

– بهزیستی جنبه های مختلف سلامت را در نظر گرفته و در نتیجه رویکرد جامع تری در پیشگیری از بیماری و ارتقا سلامت ایجاد می کند.

– بهزیستی شاخص قابل اعتمادی از عملکرد کل جمعیت است. در واقع بهزیستی فراتر از میزان بیماری، مرگ و میر و وضعیت اقتصادی است. به همین دلیل بینشی در مورد چگونگی زندگی مردم از دیدگاه خود فراهم می کند.

– پیشرفت در روانشناسی، علوم اعصاب و تئوری اندازه گیری نشان می دهد که می توان بهزیستی را با کمی دقت اندازه گیری کرد. یافته های حاصل از مطالعات مقطعی، طولی و تجربی نشان می دهد که بهزیستی با عوامل زیر مرتبط است:

•  سلامتی ادراک شده
•  طول عمر
•  رفتارهای سالم
•  کاهش بیماری روانی و جسمی
•  ارتباط اجتماعی
•  بهره وری
•  عوامل جسمی و اجتماعی

بهزیستی با بسیاری از مزایای بهداشتی، شغلی، خانوادگی و اقتصادی همراه است. به عنوان مثال، بهزیستی بیشتر باعث کاهش خطر ابتلاء به بیماری و آسیب همراه است. افرادی که بهزیستی بالاتری دارند در کارشان بهره وری بالاتری دارند و به احتمال زیاد به جامعه خود کمک می کنند.

تست بهزیستی روانی ریف (PWB) در بینش نوین

بهزیستی روانی در سایت بینش نوین بر اساس یکی از معروف ترین و معتبرترین تست‌ها تنظیم شده است. متخصصان بینش نوین شامل کارگروهی از روانشناسان بالینی، روانسنجان و پژوهشگران سعی کرده اند تا این آزمون را با تفسیر کامل طراحی نمایند.

این تست روانشناسی انلاین به شما کمک می کند تا از نقاط قوت خود در این زمینه آگاهی یافته و با استفاده از توصیه های کاربردی نقاط ضعف تان را بهبود بخشید. توجه به بهزیستی روانی به عنوان یک عامل مهم پیشگیرانه و تعالی بخش می تواند مسیر زندگی را به سوی موفقیت و آرامش سوق دهد.

روایی و اعتبار تست بهزیستی روانی ریف

در مطالعات ایرانی بیانی و همکاران (۱۳۸۷) اعتبار نسخه ۸۴ سوالی این تست را از طریق باز آزمایی محاسبه و برای روابط مثبت با دیگران ۰/۷۷، پذیرش خود ۰/۷۱، خودمختاری ۰/۷۸، هدف در زندگی ۰/۷۰، تسلط بر محیط ۰/۷۷ و رشد شخصی ۰/۷۸ به دست آوردند.