ویژگی های افراد خودشیفته
در این محتوا قصد بررسی کامل ویژگی های افراد خودشیفته و علت بروز این اختلال را داریم؛ هرچند که علت دقیق شکل گیری اختلال شخصیت خودشیفته به طور قطعی مشخص نیست، زیرا این اختلال از مجموعه ای از عوامل پیچیده ناشی میشود.
به طور کلی اگر توجه فرد به خود بیش از حد معمول باشد و این توجه افراطی به سطحی برسد که در عملکرد روزمره و روابط او اختلال ایجاد کند، این وضعیت به عنوان اختلال شخصیت خودشیفته شناخته میشود. فرد مبتلا به این اختلال معمولا ویژگی هایی مانند خودبزرگ انگاری، وابستگی زیاد به قدرت و موفقیت، خونسردی ظاهری و کنترل عاطفی شدید را نشان میدهد؛ اما این ساختار ظاهری هنگامی فرو میریزد که اعتماد به نفس شکننده او تهدید شود. در ادامه بیشتر در این خصوص توضیح میدهیم.
خودشیفتگی چیست؟
زیگموند فروید خودشیفتگی را مرحله ای طبیعی از رشد کودکان میدانست، اما تاکید میکرد اگر این الگو پس از دوران بلوغ پایدار بماند و عملکرد فرد را مختل کند، میتواند نشانگر یک اختلال شخصیت باشد. اختلال شخصیت خودشیفته معمولا در ارزیابی های تخصصی بالینی تشخیص داده میشود و در گروه اختلالات شخصیت قرار میگیرد.
در این اختلال، فرد خود را به طور افراطی مهمتر از دیگران میپندارد، نیاز شدیدی به توجه و تحسین مداوم دارد، در برقراری و حفظ روابط صمیمانه دچار مشکل است و توان همدلی واقعی با دیگران در او کاهش یافته یا وجود ندارد. با این حال، در پس این ظاهر پر از اعتماد به نفس، معمولا عزت نفسی شکننده قرار دارد که با کوچکترین انتقاد یا بازخورد منفی از هم میپاشد.
اختلال نارسیسم یا خودبزرگ بینی میتواند زمینه ساز مجموعه ای از مشکلات در عرصه های مختلف زندگی، از جمله روابط عاطفی و خانوادگی، محیط کار، تحصیل و حتی مدیریت مالی باشد. افراد مبتلا در صورت عدم دریافت توجه، محبت یا تحسینی که تصور میکنند استحقاق آن را دارند، سریعا دچار ناکامی، رنجش و احساس سرخوردگی میشوند. چنین الگوهایی سبب میشود روابطشان ثبات لازم را نداشته باشد و دیگران نیز از همراهی با آن ها احساس خوشایندی نکنند.
ویژگی های افراد خودشیفته چیست؟
نشانه های اختلال شخصیت خودشیفته میتوانند از فردی به فرد دیگر با شدتی متفاوت نمود پیدا کنند. اما در این بخش به بررسی بارزترین ویژگی های افراد خودشیفته میپردازیم.
- احساس افراطی برتری و خودبزرگ بینی
- انتظارات غیرمنطقی و حس طلبکار بودن
- تمایل به برتر دیده شدن بدون داشتن دستاورد واقعی
- اغراق در توانایی ها و موفقیت ها
- خیال پردازی های افراطی درباره قدرت و موفقیت
- باور به برتری مطلق بر دیگران
- نیاز شدید به مرکز توجه بودن
- فقدان همدلی و عدم توانایی درک احساسات دیگران
- حسادت و بدبینی به دیگران
- رفتار متکبرانه و خودپسندانه
- اصرار بر داشتن بهترین ها؛ از خودرو تا محل کار و…
- ناتوانی در پذیرش انتقاد؛ حتی کوچک ترین مورد
- عصبانیت در صورت عدم دریافت توجه
- مشکلات جدی در روابط درون فردی
- پرخاشگری و تحقیر دیگران برای احساس برتری
- ضعف در کنترل احساسات و رفتار
- ناتوانی در سازگاری با استرس و تغییرات
- خشم نسبت به نقص های شخصی
- حس پنهان آسیب پذیری در عمق شخصیت
علت شکل گیری ویژگی های افراد خودشیفته
بااین حال، پژوهش ها نشان میدهند که چند عامل زمینه ای میتوانند نقش مهمی در بروز این اختلال داشته باشند که در ادامه به آن ها اشاره میکنیم.
- عوامل محیطی: وجود الگوهای تربیتی نامناسب، روابط ناسالم میان والدین و فرزند، انتقادهای شدید و مداوم، تحسین افراطی و… تاثیرگذار هستند.
- ژنتیک: برخی ویژگی های شخصیتی ممکن است به صورت ارثی منتقل شوند.
- عوامل نوروبیولوژیک: ناهنجاری هایی در ساختار و کارکرد مغز و نحوه پردازش هیجانات، در خودشیفتگی دخیل هستند.
- تجربه سواستفاده در کودکی: کودکانی که در معرض بی توجهی، سوء استفاده عاطفی یا جسمی قرار میگیرند، در معرض این اختلال هستند.
- انتظارات غیرواقع بینانه والدین: فشار بیش ازحد یا توقعات خارج از توان کودک، میتوانند خودشیفتگی را تقویت کنند.
- تاثیرات فرهنگی و اجتماعی: فرهنگ هایی که زیادی بر موفقیت فردی، رقابت یا ظاهر تاکید دارند، میتوانند به رشد ویژگی های افراد خودشیفته کمک کنند.
درمان خودشیفتگی چیست؟
افراد مبتلا به اختلال شخصیت خودشیفته معمولا باور دارند که مشکلی ندارند و کمتر احتمال دارد خودشان به دنبال درمان بروند. اما پیگیری درمان و ایجاد تغییرات مثبت امکان پذیر است و میتواند کیفیت زندگی فرد را بهبود دهد. برای دستیابی به نتایج بهتر، توصیه میشود فرد علاوه بر درمان، سبک زندگی خود را نیز اصلاح کند. این تغییرات به فرآیند درمان کمک میکنند و توان روانی او را افزایش میدهند.
راهکارهایی برای بهبود سبک زندگی افراد خودشیفته
برای بهبود سبک زندگی میتوان این 4 راهکار را پیش گرفت:
- پرهیز از مصرف مواد مخدر، نوشیدنی های الکلی و…
- انجام فعالیت بدنی منظم، حداقل سه بار در هفته، برای تقویت روحیه و بهبود سلامت روان.
- به کارگیری تکنیک های آرام سازی مانند یوگا، مدیتیشن و…
- صبر داشته باشید؛ درمان این اختلال نیازمند زمان و صبر است.
چگونه از بروز خودشیفتگی پیشگیری کنیم؟
علت دقیق شکل گیری اختلال خودشیفتگی به طور کامل مشخص نیست و نمیتوان روش قطعی برای پیشگیری از آن ارائه کرد. اما با رعایت برخی اصول میتوان تاحدودی آن را کاهش داد.
- درمان به موقع مشکلات روانی در کودکی
- برگزاری جلسات درمان خانوادگی
- استفاده از آموزش های فرزندپروری
- گفتگودرمانی؛ به عنوان یکی از اصلی ترین شیوه های درمان
- یادگیری برقراری ارتباط موثر با دیگران
- تعامل سالمتر در محیط های کاری
- تقویت روابط شخصی
- شناسایی نقاط قوت و ظرفیت های خود
- شناسایی و مدیریت احساسات خود
- تعیین اهداف واقع بینانه و قابل دستیابی
سخن آخر
خودشیفتگی به دلایل مختلفی بستگی دارد. بروز ویژگی های افراد خودشیفته میتواند مشکلات متعددی را به وجود آورد و به همین دلیل باید برای درمان آن اقدام کرد. تغییر ساختار شخصیت، فرایندی تدریجی و زمان بر است و روند درمان افراد خودشیفته ممکن است زمان زیادی ببرد. به همین دلیل این افراد میتوانند با تغییر سبک زندگی خود، فرآیند درمان را سریع تر کنند.
