اعتیاد به اینترنت چیست؟ / بخش اول
محققان هنوز نتوانستند تعریف روشنی برای اعتیاد به اینترنت بیان کنند. اعتیاد به اینترنت همچنین با اصطلاح “استفاده بیمارگونه از اینترنت (Pathological Internet Use) یا PIU ” نیز شناخته می‌شود. روش‌های تحقیقاتی که در گذشته مورد استفاده قرار گرفته است چندان قابل اتکا نبوده.
ما تلاش می‌کنیم در این مقاله به جمع‌بندی یافته‌های تحقیقاتی بپردازیم تا بتوانیم تعریف مناسبی از اختلال اعتیاد به اینترنت ایجاد کنیم.
در ابتدا باید بپذیریم که برخی از افراد زمان زیادی را صرفه استفاده از اینترنت یا فضای مجازی می‌کنند.
اما افراد دیگری هم هستند که زمان زیادی را صرف مطالعه، تماشا تلویزیون و کار می‌کنند و از روابط اجتماعی و خانوادگی و دوستان خود غافل می‌شوند. اما آیا ما چیزی به اسم اختلال اعتیاد به تلویزیون یا اعتیاد به کتاب، آن گونه که دیگر اختلالات روانی نظیر افسردگی و اسکیزوفرنیا تعریف می‌شود، داریم؟ طبیعی است که پاسخ این سؤال خیر می‌باشد. متأسفانه باید اذعان کنیم که این گرایش در بین برخی از متخصصین سلامت روان وجود دارد که هر چیزی که به نظر ناسالم و آسیب‌رسان است را می‌خواهند در غالب نوعی اختلال طبقه‌بندی
کنند. متأسفانه این موضوع بیش از آنکه مفید باشد، مشکل زا است.
شاید بتوانیم یکی از مشکلات عمده افرادی که دائماً مشغول استفاده از اینترنت هستند یا، ناتوانی در مواجه با مشکلات واقعی زندگی آن‌ها در نظر بگیریم. مثلاً ممکن است
فرد دچار مسائلی نظیر اضطراب، افسردگی، مشکل سلامت جدی و یا مسائل مربوط به رابطه باشد،
اما مواجه‌شدن با این موضوعات آن قدر برای او سخت و اضطراب آور است که ترجیح می‌دهد به فضای مجازی پناه بیاورد. این موضوع واقع تفاوت زیادی با روشن کردن تلویزیون و گوش دادن به اخبار برای گوش ندادن به همسر یا بی‌توجهی به او، ندارد. تنها چیزی که اینجا تفاوت دارد، چگونگی رفتار است.
اما شاهد هستیم گاهی اوقات افرادی هم هستند که مشکل خاصی در زندگی ندارند اما نمی‌توانند فضای مجازی را رها کنند، این افراد از مشکلی به نام اجبار در استفاده بیش از حد اندازه، رنج می‌برند.
رفتارهای اجباری یا جبری، قبلاً به صورت نوعی اختلال طبقه بندی شده است و درمان مشخصی هم برای آن وجود دارد که در حوزه فضای مجازی نیز می‌تواند از آن بهره برد. این تکنولوژی (اینترنت، کتاب، تلفن و یا تلویزیون) نیست که اعتیاد آور ارزیابی می‌شود، بلکه این رفتار فرد است که ناکارآمد می‌باشد. و رفتار را میتوان به راحتی با استفاده از رویکردهای درمانی نظیر CBT درمان کرد.
بنابراین می‌توانیم در مورد این موارد خاص بگوییم که بیش از آنکه تصور شود این افراد از اختلال اعتیاد به اینترنت رنج می‌برند، مشکل بیشتر از رفتارهای جبری این افراد ناشی می‌شود.
اصطلاح اعتیاد به اینترنت از کجا آمده
حالا می‌رسیم سراغ طرح این موضوع که اصلاً اعتیاد به اینترنت از کجا پیدا شده و کی مطرح شده است.
شاید باورش برای شما سخت باشد اما این اصطلاح اولین بار به عنوان بخشی از معیارهای قمار کردن بیمارگونه مطرح شد که نوعی رفتار ضد اجتماعی ناکارآمد به حساب می‌آمد.
از آن زمان محققان تلاش کردند که شاخص‌های اعتیاد به قمار را در برخی دیگر از رفتارهای اجتماعی ناکارآمد هم بررسی کنند که البته نتیجه آن جندان رضایت بخش نبوده است.
خوشبختانه در حال حاضر دیگر متخصصین برای بررسی یک اختلال از شاخص‌های اختلال دیگر استفاده نمی‌کنند و هر مشکل یا ناسازگاری را به عنوان ماهیتی جداگانه مورد بررسی قرار می‌دهند.
آیا شما زمان زیادی را در فضای مجازی سپری می‌کنید؟
مفهوم زمان به تنهایی نمی‌تواند شاخص مناسبی برای تعریف اعتیاد یا رفتار جبری باشد.
زمان باید در کنار عوامل دیگری به عنوان مجموعه‌ای از شاخص‌ها برای ارزیابی رفتار ناکارآمد مورد استفاده قرار گیرد. به عنوان مثال، انتظار داریم که دانشجویان برای تحقیقات و پژوهش‌های علمی خود زمان زیادی را در اینترنت بگذرانند، اما آیا می‌توانیم بگوییم که آن‌ها دچار مشکل اعتیاد به اینترنت هستند.
یکی از عواملی که می‌تواند در میزان مصرف اینترنت موثر باشد، حال روانی فرد است.
به عنوان مثال ما میدانیم افرادی که از افسردگی رنج می‌برند، تمایل زیادی به استفاده از فضای مجازی دارند.
یا اضطراب بالا سبب می‌شود فرد زمان زیادی را به گشت و گذار در اینترنت اختصاص دهد. این کار نوعی کارکرد دفاعی به شمار می‌رود که فرد به کمک آن اضطراب خود را کاهش می‌دهد.
از طرفی افرادی که مهارت‌های اجتماعی ضعیفی دارند یا کسانی که اصطلاحاً اجتنابی هستند، تمایل بیشتری به فعالیت‌های گروهی در فضای مجازی تا زندگی واقعی دارند.
در مقاله بعدی به بخش‌های دیگری از اختلال اعتیاد به اینترنت می‌پردازیم تا بتوانیم بهتر ریشه و علل این مشکل را بررسی کنیم.
اعتیاد به اینترنت چیست؟ / بخش دوم
اعتیاد به اینترنت چیست؟ / بخش سوم
اعتیاد به اینترنت چیست؟ / بخش اول
